Nowa wizja walki z ubóstwem
W 2000 roku ONZ uznało walkę ze skrajnym ubóstwem i głodem za najważniejszy z ośmiu Milenijnych Celów Rozwoju. Wkrótce potem cel ten stał się również priorytetem Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030. Mimo że dzięki takim inicjatywom poziom ubóstwa na świecie zmniejszył się o 35%, nadal pozostaje kwestią krytyczną. Kluczem do zmniejszenia ubóstwa jest dokładne zrozumienie stojących za nim mechanizmów, co niestety łatwiej powiedzieć niż zrobić. Wynika to z faktu, iż ubóstwo jest wielowymiarowym zjawiskiem, na które wpływ ma wiele czynników – od globalizacji po politykę lokalną, zmiany klimatu i geopolitykę. Badacze z finansowanego z funduszy UE projektu NOPOOR zdecydowali się więc poprawić świadomość społeczną w zakresie problemu ubóstwa, a tym samym zwiększyć możliwości walki z nim. W tym celu przeprowadzili ponad 120 różnych badań nad licznymi aspektami ubóstwa w krajach rozwijających się i nowo powstałych państwach. Uzyskane wyniki pozwoliły stworzyć nową wizję strategii politycznych dla naszego coraz bardziej zglobalizowanego świata. Dotarcie do źródła problemu W kontekście zwalczania ubóstwa zespół NOPOOR stwierdził, że większość krajów wdrożyła już odpowiednie polityki. Przykładowo jedną z najbardziej powszechnych strategii są programy wsparcia finansowego. Jednak badacze odkryli, że często programy te są zaledwie krótkoterminowym rozwiązaniem i nie przyczyniają się do powstawania miejsc pracy, które pozwoliłyby ubogim na stałe wyjść z biedy. „Posiadanie pracy to najlepszy sposób na wydostanie się z ubóstwa” – mówi Xavier Oudin, koordynator projektu. „Z naszych badań wynika, że polityki zmniejszania ubóstwa, jako instrument do walki z nim, w niewystarczającym stopniu skupiają się na pracy jako takiej”. Jako przykład Oudin podaje otrzymujących niewielkie wynagrodzenie pracowników szarej strefy pozostających poza systemem zabezpieczenia społecznego. Wielu z nich ma problem z dostępem do kredytów finansowych. „Na podstawie uzyskanych wyników możemy jasno stwierdzić, że tworzenie odpowiednio płatnych miejsc pracy powinno stać się podstawowym zadaniem polityk w zakresie zmniejszania ubóstwa” – dodaje. To tylko jeden z przykładów nazywanej przez Oudina „ogólnej niemożności” wielu rządów krajów rozwijających się do zapewnienia satysfakcjonujących dóbr publicznych, które zwykle są niedofinansowane i/lub niewystarczające. Jest to szczególnie widoczne w sektorze edukacji. Analizując sytuację wielu krajów rozwijających się, zespół NOPOOR odkrył, że mimo wysokiego wskaźnika skolaryzacji poziom edukacji nie jest zbyt wysoki. „Powinniśmy wdrożyć polityki zwiększające jakość nauczania i podnoszące kwalifikacje nauczycieli – dopiero to pozwoli nam przekształcić wykształcenie w bardziej skuteczne narzędzie do walki z nierównościami” – komentuje Oudin. Wspomaganie długoterminowego rozwoju Opisane przykłady dowodzą, że z ubóstwem najlepiej jest walczyć poprzez likwidację problemów leżących u jego podstaw, takich jak brak zatrudnienia czy niewystarczająca edukacja. I tu leży największe wyzwanie: kraje, w których takie działania są najbardziej potrzebne, nie posiadają odpowiednich ku temu instytucji. Obecnie darczyńcy obchodzą ten problem, pomijając słabe instytucje rządowe i wspomagając lokalne organizacje pozarządowe oraz organizacje wielostronne. Jednakże w ten sposób często tracą możliwość poprawienia działania instytucji lokalnych, hamując tym samym ich długoterminowy rozwój. „Ubóstwo to zjawisko niezwykle dynamiczne i mimo że wiele wdrożonych obecnie strategii pomogło zmniejszyć skrajne ubóstwo, w kwestii długoterminowych celów walki z biedą ponieśliśmy klęskę” – wyjaśnia Oudin. „Przy planowaniu strategii należy uwzględnić wiele przeplatających się ze sobą aspektów, takich jak edukacja, miejsca pracy, infrastruktura czy zapewnienie dachu nad głową. Postęp tylko w jednym z tych obszarów nie pomoże nam wygrać tej walki”.
Słowa kluczowe
NOPOOR, ubóstwo, zmniejszanie ubóstwa, Milenijne Cele Rozwoju ONZ, ubóstwo na świecie
