Wyznaczanie trendów w nauce: Tegoroczna nagroda Nobla w dziedzinie fizyki przyznana za zrewolucjonizowanie fizyki laserów
Mourou z francuskiej École Polytechnique i Strickland z University of Waterloo w Kanadzie opracowali technikę, która generuje bardzo intensywne, ultrakrótkie impulsy optyczne. Według komunikatu prasowego opublikowanego na oficjalnej stronie internetowej komitetu noblowskiego, uczeni ci „utorowali drogę powstaniu najkrótszych i najbardziej intensywnych impulsów laserowych, jakie zostały stworzone przez człowieka. Ich przełomowy artykuł ukazał się w 1985 roku i był podstawą pracy doktorskiej Strickland”. Naukowcy zastosowali innowacyjne podejście do tworzenia ultrakrótkich impulsów laserowych o wysokiej intensywności. Uzyskali je bez niszczenia ośrodka wzmacniającego. „Najpierw rozciągnęli impulsy lasera w czasie, aby zmniejszyć moc szczytową, następnie je wzmocnili, a w końcu skompresowali. Jeśli impuls jest kompresowany w czasie i staje się krótszy, można upakować więcej światła w tej samej małej przestrzeni, a intensywność impulsu gwałtownie wzrasta”. Nowo wynaleziona metoda, zwana „chirped pulse amplification” (CPA), szybko stała się normą dla laserów o wysokiej intensywności. Dzięki CPA przeprowadza się rocznie miliony korekcyjnych operacji oczu z wykorzystaniem najostrzejszych dostępnych wiązek laserowych. Opracowana technika otworzyła nowe możliwości badawcze i doprowadziła do powstania licznych zastosowań przemysłowych i medycznych. Wiele innych nadal pozostaje niezbadanych. „Serdecznie gratuluję... Gérardowi Mourou i Donnie Strickland ich osiągnięć”, powiedział Carlos Moedas, europejski komisarz ds. badań, nauki i innowacji w komunikacie umieszczonym na oficjalnym portalu Komisji Europejskiej. „Mogę z dumą powiedzieć, że jeden z tegorocznych laureatów Nagrody Nobla skorzystał z funduszy UE, aby ulepszyć fizykę laserów. Ich odkrycia pomogą nam wszystkim utrzymać czołową pozycję w najbardziej przyszłościowych obszarach nauki”. Dzięki 500 000 EUR unijnego dofinansowania dla realizowanego w latach 2012-2013 projektu ICAN, dr Mourou kierował zespołem fizyków zajmujących się opracowywaniem rewolucyjnego systemu laserowego. W tym celu uczeni badali możliwości zastosowania laserów światłowodowych w pionierskich technologiach akceleratorów cząstek. Po raz pierwszy radykalna architektura laserowa pozwoliła przyspieszyć cząsteczki do bardzo wysokich energii na bardzo krótkich dystansach, oferując dużą szybkość powtarzania i łatwość użytkowania. W komunikacie Komisji Europejskiej odnotowano, że noblista zainicjował również i koordynował Extreme Light Infrastructure (ELI), nową infrastrukturę badawczą o znaczeniu ogólnoeuropejskim, stanowiącą część europejskiego planu działania ESFRI. ELI powstała jako oddolna inicjatywa europejskiego środowiska naukowego zajmującego się laserami. Dr Strickland, profesor nadzwyczajna fizyki i astronomii, została pierwszą od 55 lat laureatką Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki. Dr Mourou jest również związany z Uniwersytetem Michigan w Stanach Zjednoczonych.
Kraje
Szwecja
