Nowo odkryte przeciwciała mogą posłużyć za podstawę terapii przeciw wirusom denga i Zika
Nasilanie się chorób wektorowych to jedna z ważniejszych konsekwencji globalnego ocieplenia. Jeden z najbardziej znanych wirusów wywołujących te choroby to wirus denga, który każdego roku zagraża życiu około 500 000 ludzi. Kolejnym jest wirus Zika, chociaż zazwyczaj nęka chorego tylko przez 2 do 7 dni. Mimo to, ustalono ostatnio, że chorzy zarażeni wirusem Zika w Brazylii i Polinezji Francuskiej cierpieli na powikłania neurologiczne, takie jak zespół Guillaina-Barrégo; wirus ten jest również przyczyną mikrocefalii płodu. Wcześniej podjęte przez Instytut Pasteura, CNRS i Imperial College London prace zaowocowały odkryciem przeciwciał zdolnych do neutralizacji czterech znanych typów wirusa denga. Dzięki środkom pochodzącym w szczególności z projektu DENFREE – który ma za zadanie ustalić kluczowe czynniki przenoszenia wirusa denga i opracować nowatorskie narzędzia diagnostyczne – te trzy instytucje wraz z Uniwersytetem Wiedeńskim posunęły prowadzone badania o krok naprzód, koncentrując się na wirusie Zika. „Chcieliśmy przekonać się, czy wyizolowane przeciwciała wirusa denga będą mogły zostać wykorzystane do neutralizacji innych flawiwirusów, a Zika wydawał się być najlepszym kandydatem” – wyjaśnił Félix Rey, kierownik Laboratorium Wirusologii Strukturalnej w Instytucie Pasteura. Zespół wybrał do badań dwa przeciwciała, o których wiadomo, że są zdolne do zapobiegania proliferacji wirusa denga. Przeciwciała zostały wyizolowane u chorych na dengę, a następnie zastosowane wobec wirusa Zika. Uzyskane wyniki były dla zespołu zaskakujące. „Nawet przez moment nie spodziewaliśmy się odkryć, że wirusy denga i Zika są tak blisko spokrewnione, że niektóre przeciwciała wytworzone przeciw wirusowi denga mogą również neutralizować wirusa Zika z taką siłą” – podkreślił Rey. Jedno z dwóch testowanych przeciwciał było w stanie zneutralizować wirusa Zika sprawniej niż wirusa denga. Kolejnym kluczowym elementem badań było wykorzystanie krystalografii do identyfikowania miejsca wiązania wirusa Zika. Naukowcy wytworzyli kryształy zawierające kompleks „przeciwciało-białko otoczkowe”, po czym użyli silnych promieni rentgenowskich do stworzenia rekonstrukcji 3D precyzyjnego miejsca wiązania przeciwciała do białka otoczkowego. W ten sposób zespół odkrył, że wirusy denga i Zika mają to samo miejsce wiązania przeciwciał. Te wyniki mogą ostatecznie doprowadzić do opracowania uniwersalnej szczepionki, która zapewni jednoczesną ochronę przed chorobami wywoływanymi przez wirusy denga i Zika. Zostały opublikowane 23 czerwca 2016 r. w czasopiśmie »Nature«. „Przeciwciała mogłyby na przykład zapewniać ochronę ciężarnym narażonym na zarażenie wirusem Zika, gdyż na chwilę obecną nie ma dostępnej szczepionki ani metod leczenia tej choroby” – podsumował Rey. Projekt DENFREE będzie realizowany do końca 2016 r. Otrzymuje wsparcie unijne ze środków 7PR na kwotę 8,4 mln EUR. Więcej informacji: witryna projektu
Kraje
Francja
