Historie sukcesu RTD - Inteligentne podejście do opracowywania metod produkcji wolnych od pestycydów

Uczestnikom finansowanego przez UE projektu udało się zwiększyć szanse na ograniczenie wykorzystania pestycydów podczas uprawy warzyw i owoców, dzięki wyeliminowaniu zagrożenia ze strony muszek owocówek. Powyższe osiągnięcia pomogą sadownikom sprostać wymaganiom stawianym przez konsumentów, którzy oczekują bezpiecznych produktów, wytwarzanych w sposób proekologiczny.

Zmiana klimatu i środowisko

"Celem finansowanego przez UE projektu o nazwie FRUIT FLIES SGGW było opracowanie wolnych od pestycydów metod zwalczania szkodników ogrodniczych", tłumaczy profesor Sławomir Lux, światowej sławy ekspert ds. muszek owocówek, pracujący w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (SGGW) w Warszawie. W ramach projektu FRUIT FLIES SGGW, który ukończono w 2011 roku, zbadano potencjalne zastosowania zintegrowanych metod zwalczania szkodników ('Integrated Pest Management' - IPM), w celu kontrolowania populacji insektów niszczących plony. Metody IPM uważane są za bardziej przyjazne dla środowiska oraz bardziej "inteligentne", niż stosowanie silnych pestycydów. Zarówno profesor, jak i kierowany przez niego zespół, mają nadzieję, że dzięki uzyskanym przez nich wynikom powstaną bardziej proekologiczne metody produkcji bezpiecznych dla konsumentów, świeżych owoców i warzyw, które spełnią potrzeby producentów i konsumentów. Dokonywanie oceny alternatyw dla pestycydów "Próbowałem ocenić skuteczność środków zapachowych, przyciągających owady oraz patogenów (zakaźnych mikroorganizmów, takich jak wirusy, bakterie oraz grzyby, które wywołują u insektów choroby), w kontekście poszukiwania alternatyw dla pestycydów", tłumaczy prof. Lux. Prace projektowe polegały na zastosowanie środków wabiących oraz patogenów, w celu stworzenia pułapki na insekty, pełniącej rolę długotrwałej, biodegradowalnej przynęty. Szkodniki często niszczą plony i produkty. Tradycyjne metody ich zwalczania polegają zazwyczaj na stosowaniu pestycydów. Jednak coraz większa wiedza na temat szkodliwego wpływu wywieranego przez niektóre chemikalia na środowisko naturalne oraz na organizm człowieka sprawia, że obecnie duży odsetek prac badawczych ma na celu opracowanie skutecznych i bezpiecznych alternatyw. Prof. Lux skupił się na muszkach owocówkach - owadach, które atakują świeże owoce tuż przed ich zebraniem. Podczas prac projektowych przetestowano szereg przynęt oraz dokonano przełomowego odkrycia, dzięki stworzeniu oprogramowania pozwalającego precyzyjnie szacować wpływ szkodników na produkcję owoców i warzyw. Powyższe oprogramowanie symuluje zachowania insektów, uwzględniając zmienność sezonową. Model zaprojektowano pod kątem dokonywania "wirusowej", wstępnej oceny IPM, a także w celu wspierania wdrażania IPM, podejmowania decyzji oraz kształcenia. "Model stochastyczny, czyli narzędzie pozwalające szacować rozkład prawdopodobieństwa, a także oprogramowanie symulujące zachowanie muszek w warunkach rzeczywistych oraz ich reakcję na środki IPM, zostały w pełni ukończone oraz zaprezentowane podczas międzynarodowej konferencji, która odbyła się na Krecie (Grecja) w lipcu 2012", twierdzi prof. Lux. "Obecnie publikujemy wyniki naszych prac". Dzięki sukcesowi osiągniętemu w ramach projektu FRUIT FLIES SGGW prof. Lux tworzy obecnie nowoczesne laboratorium, będące częścią SGGW, które pozwoli badać zachowanie insektów oraz dokonywać mikro-enkapsulacji związków aktywnych biologicznie. Ultra-nowoczesne techniki opracowywane przez zespół projektowy być może pozwolą zastosować IPM w kontekście innych plonów. Nie ulega wątpliwości, że w przyszłości zapotrzebowanie konsumentów na ekologiczne i bezpieczne płody rolne ulegnie zwiększeniu. Budowanie doświadczenia Prace projektowe bazowały w dużym stopniu na bogatym doświadczeniu prof. Luxa. Projekt zainaugurowano po jego powrocie do Europy z Afryki, gdzie przez 15 lat profesor badał zachowania owadów w obrębie upraw prowadzonych w Kenii. Unia Europejska chętnie umożliwiła profesorowi wykorzystanie swej wiedzy i doświadczenia oraz dzielenie się nimi. "Międzynarodowy grant reintegracyjny, który otrzymałem, ma na celu wspieranie naukowców powracających do Europy po kilku lub wielu latach pracy za granicą, poszukujących zasobów, które często nie są łatwe do znalezienia, a jednocześnie stanowią podstawę rozpoczęcia prac badawczych w kraju ojczystym", tłumaczy prof. Lux. "Powyższy grant pozwolił mi nie tylko ponownie zadomowić się w SGGW i rozpocząć własne prace badawcze w obrębie tej instytucji, ale także stanowił dla mnie kamień milowy na drodze do stworzenia własnej puli grantów, umożliwiających prowadzenie dalszych badań". Badania prof. Luxa są kontynuowane. Obecnie jego prace skupiają się na mikro-enkapsulacji związków aktywnych biologicznie, która być może pozwoli zwiększyć skuteczność IPM. Sukces osiągnięty w ramach projektu EU FRUIT FLIES SGGW stanowi duży krok na drodze do udoskonalenia europejskich, wydajnych i bezpiecznych metod ochrony upraw i plonów typu IPM. - Nazwa projektu: Stochastic model of on-farm fruit fly behaviour and their response to IPM interventions - Akronim projektu: FRUIT FLIES SGGW% - http://www.sggw.waw.pl (strona internetowa projektu FRUIT FLIES SGGW) - Numer referencyjny projektu: 208856 - Nazwa/kraj pochodzenia koordynatora projektu: Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Polska - Całkowity budżet projektu: 100 000 euro - Dofinansowanie KE: 100 000 euro - Data rozpoczęcia/zakończenia projektu: Od października 2007 do września 2011