Regeneracja komórek beta w zapobieganiu cukrzycy
Cukrzyca typu 2 to choroba autoimmunologiczna, która rozwija się w związku ze zniszczeniem wytwarzających insulinę komórek beta w trzustce. Pierwszym etapem choroby jest insulinooporność, kiedy organizm stara się kompensować niezdolność do wydajnego wykorzystania insuliny. Stopniowo prowadzi to do spadku liczby komórek beta lub ograniczenia ich zdolności do wytwarzania insuliny. Aby naświetlić mechanizmy molekularne ograniczonej proliferacji komórek beta, finansowany przez UE projekt BCELL-T2D przeprowadził analizę rozwoju cukrzycy w czasie u transgenicznej myszy, stanowiącej model cukrzycy. Miała ona na celu zidentyfikowanie cząsteczek docelowych, które można byłoby wykorzystać w leczeniu, polegającym na regeneracji utraconej masy komórek beta. Podsumowano poszczególne stadia cukrzycy u człowieka na przykładzie mysiego modelu. Insulinooporność rozwijała się u zwierząt w wieku 4–9 tygodni, następnie przechodziła w cukrzycę (w 10-18 tygodniu życia) i ostatecznie w zaawansowaną formę cukrzycy z powikłaniami (tylko u zwierząt po 19 tygodniu życia). Co ciekawe, na etapie insulinooporności obserwowano wzrost masy komórek beta. Ta zwiększona proliferacje komórek beta zbiegała się w czasie ze zwiększeniem liczby komórek, u których ulega ekspresji glukagon. Glukagon jest hormonem, który przekształca glikogen w glukozę i stymuluje uwalnianie insuliny. Myszy, u których dochodziło do ekspresji glukagonu, skutecznie kompensowały insulinooporność i nie rozwijała się u nich cukrzyca. Bazując na tym ciekawym odkryciu, naukowcy z projektu BCELL-T2D przeanalizowali różne metody indukowania proliferacji komórek beta, w tym zastosowanie pozytywnych regulatorów cyklu komórkowego (np. cyklina C). Ponadto korzystając z biblioteki małych cząsteczek ustalono, że związek pochodzący od korali epoksypukalid może sprzyjać namnażaniu komórek beta i ich funkcjonowaniu. Podsumowując, wyniki badania BCELL-T2D podkreślają potencjał indukowania proliferacji komórek beta jako metody odwracania fenotypu cukrzycowego. Potwierdzenie jej skuteczności w badaniach klinicznych przyczyni się do zapobiegania rozwoju cukrzycy. Pozwoliłoby to znacząco ograniczyć obciążenie dla służby zdrowia, jakim jest ta choroba, i poprawiać jakość życia chorych na cukrzycę.
