Rzucenie nowego światła na genetykę autyzmu
W projekcie finansowanym przez UE "Użycie populacji europejskiej i międzynarodowej do identyfikacji locus genu podatności na autyzm" (Autism Molgen) zrealizowano obszerne badanie na pacjentach z Europy cierpiących na zaburzenia ze spektrum autystycznego (ASD). Badana grupa składała się z około 100 rodzin, w których zaburzenia występowały u co najmniej dwóch osób, oraz ponad 370 rodzin, w których tylko jedna osoba cierpiała na ASD. Skorzystano z nowoczesnych technik genomowych w celu zbadania zaangażowania obydwu zidentyfikowanych wcześniej genów chorobowych, jak i nowych alleli kandydujących. Do technik genetyki molekularnej należały badania sprzężeń, badania asocjacyjne oraz przesiewowe w kierunku mutacji. Wykorzystując badania sprzężeń, aby pomóc w ścisłym określeniu położenia ważnych locus i zidentyfikowaniu ewentualnych nowych genów kandydujących, zastosowano wyniki logarytmu szans (LOD) względem danych uzyskanych w badaniach sprzężonych. Pozytywny wynik wskazujący na obecność sprzężenia uzyskano dla długiego ramienia chromosomu 2, (2q), co potwierdza znaczenie tego regionu w zaburzeniach ASD. Zidentyfikowano dwa nowe geny kandydujące pośród polimorfizmów jednego nukleotydu (SNP) przy użyciu testu równowagi przenoszenia materiału genetycznego (TDT) w celu zbadania obecności sprzężeń pomiędzy markerem a cechą. Dodatkowe badania asocjacyjne wykorzystujące 37 innych genów ujawniły 5 kolejnych genów decydujących o podatności na zaburzenia; geny te należy poddać dalszym badaniom. Z przeprowadzonych niedawno badań wynika, że rzadkie mutacje mogą odgrywać istotną rolę w posiadaniu predyspozycji do ASD. Ważnym przykładem jest przypadek neuroligin – zmiany w genach kodujących neuroliginy są związane z autyzmem i innymi zaburzeniami poznawczymi. Neuroliginy odpowiedzialne są za zdrowe funkcjonowanie synaps. Zidentyfikowano rzadkie odmiany o możliwych skutkach funkcjonalnych. Obejmowało to niesynonimiczne zmiany wpływające na położenie aminokwasu w białku, mutacje kodonów stop, które powodują skracanie białka, i mutacje miejsc składania eksonów (tzw. splice site), które mogą generować nieprzewidziane produkty. Wszystkie typy mutacji zidentyfikowano zarówno w genach związanych z ASD, jak i u innych prawdopodobnych genów kandydujących. Obszerne dane genetyczne zgromadzone w ramach projektu Autism Molgen pozwoliły niepodważalnie zidentyfikować nowe allele podatności na ASD. W dalszej kolejności należy przeprowadzić badania funkcjonalne w zakresie zaangażowanych genów. Biorąc pod uwagę, że częstość występowania ASD wzrosła w ciągu ostatniego dziesięciolecia, badania te mogą przyczynić się do wyjaśnienia zawiłości tego stanu.
