Nanonośniki dostarczające leki przeciwnowotworowe
Najbardziej powszechną metodą leczenia nowotworów jest chemioterapia, jednakże w ostatnich badaniach nad mechanizmami rozwoju guza odkryto białka o nadmiernej ekspresji, na które można będzie ukierunkować terapię celowaną. Szacuje się, że nanotechnologia pomoże pokonać ograniczenia związane z tradycyjną chemioterapią, umożliwiając dostarczanie leków przeciwnowotworowych do konkretnych komórek rakowych. Przy odpowiednio zaprojektowanym systemie dostarczania cząsteczki leków nie będą wychwytywane przez makrofagi, co zwiększy czas ich cyrkulacji w krwi oraz prawdopodobieństwo dotarcia do komórki nowotworu. Nanonośniki opracowane w ramach finansowanego ze środków UE projektu NANOPHOTO (Targeted nanosystems for improving photodynamic therapy and diagnosis of cancer) polepszają farmakokinetykę, biodystrybucję oraz skuteczność terapeutyczną leków stosowanych podczas terapii fotodynamicznej (PDT). Stosowane w PDT leki fotouczulające w połączeniu ze światłem zabijają komórki, wytwarzając reaktywne formy tlenu (ROS, Reactive Oxygen Species). Uczestnicy projektu NANOPHOTO skupili się na jednym z tych leków – meta-tetrahydroksyfenylochlorynie (mTHPC) – używanym do leczenia raka kolczystokomórkowego skóry szyi i głowy. Badacze eksperymentowali z różnymi nanonośnikami, w tym liposomami, nanocząsteczkami niedawno opracowanego kopolimeru PLGA oraz organicznie modyfikowanej krzemionki (ORMOSIL). Wprowadzenie mTHPC do nanocząsteczek zakończyło się powodzeniem i nie przyniosło żadnych negatywnych skutków dla ich właściwości fotofizycznych i zdolności do produkcji ROS. Dodatkowo badacze poprawili właściwości uniemożliwiające wykrywanie przenoszących leki nanocząsteczek przez układ odpornościowy, pokrywając ich powierzchnię warstwą polietylenoglikolu (PEG). Pegylowane nanocząsteczki ulepszają farmakokinetykę uwięzionych cząstek mTHPC. System ten, po podaniu dożylnym zwierzętom zainfekowanych rakiem, zapewnia lepszą biodostępność mTHPC niż standardowe preparaty. Preparaty liposomalne zwiększyły selektywność i stopień absorpcji mTHPC i zmniejszyły ilość i nasilenie działań niepożądanych związanych z terapią PDT. Co ważne, szacuje się, że zwiększona absorpcja leku pozwoli skrócić czas hospitalizacji pacjentów chorych na raka oraz obniżyć koszty opieki zdrowotnej. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie lizosomalnych preparatów mTHPC klasy klinicznej do produkcji i rozpoczęcie badań klinicznych. Projekt NANOPHOTO dowiódł zdolności nanocząsteczek do ukierunkowanego i bezpiecznego dostarczania leków przeciwnowotworowych. Dalsze funkcjonalizowanie nanocząsteczek z użyciem molekuł powierzchniowych z pewnością otworzy nowe możliwości w zakresie terapii antyrakowych.
Słowa kluczowe
Rak, NANOPHOTO, terapia fotodynamiczna, mTHPC, liposom
