Na ratunek zabytkowym wrakom na dnie Bałtyku
Otoczone przez dziewięć krajów UE oraz Rosję, Morze Bałtyckie jest swoistym składem dobrze zachowanych wraków oraz szeregu podwodnych stanowisk archeologicznych. Obecnie skarbom tym zagraża jednak małż świdrak okrętowiec (Teredo navalis), który pojawił się w Bałtyku, być może za sprawą globalnego ocieplenia, i który może pożreć nasze podwodne zabytki. Uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu WRECKPROTECT pracowali nad nowym rozwiązaniem tego problemu. W projekcie wziął udział multidyscyplinarny zespół geofizyków, biologów mórz, archeologów mórz, naukowców zajmujących się drewnem i konserwatorów zabytków z Danii, Holandii i Szwecji. W jego ramach udostępniono odpowiednim instytucjom, w tym muzeom i archeologom, narzędzia umożliwiające przewidywanie zagrożeń oraz metody pozwalające na ochronę podwodnych stanowisk, zanim dojdzie do poważnych uszkodzeń. Mówiąc dokładniej, zainteresowanym stronom udostępniono system informacji geograficznej (GIS) służący do oceny rozprzestrzeniania się świdraka okrętowca w Bałtyku. Przygotowano też wytyczne i zalecenia dotyczące skutecznych metod fizycznej ochrony wraków, w czym pomagały specjalne warsztaty i szkolenia. Na szczęście badania przeprowadzone przy pomocy nowych narzędzi wykazały, że rozprzestrzenianie się świdraka okrętowca wyhamowało i że prądy morskie unoszą larwy małż z dala od Morza Bałtyckiego. Mimo wszystko, dzięki projektowi udało się przekazać zainteresowanym stronom ważne informacje na temat tego zjawiska oraz niszczenia drewna przez mikroby, co pomoże zapobiec zwiększeniu się liczebności małża w przyszłości. Wiedzę tę oraz przygotowane wytyczne rozpowszechniano za pośrednictwem czasopism naukowych, konferencji, warsztatów oraz na stronie internetowej projektu. Zespół projektu wyznaczył nowe obszary współpracy i plan dalszych badań w tej dziedzinie, co pozwoli pogłębić naszą wiedzę na temat ochrony podwodnego dziedzictwa. Prace te niewątpliwe przydadzą się przy ratowaniu wraków i zabytkowych miejsc w innych akwenach wodnych w Europie i na świecie.