Plan działania umożliwiający wykorzystanie AI przez organy ścigania
Świat zmienia się na naszych oczach, a istotną rolę w tej transformacji odgrywa sztuczna inteligencja (AI). Nie ulega wątpliwości, że technologia AI jest w stanie dokonać prawdziwej rewolucji w dziedzinach takich jak mieszkalnictwo, opieka zdrowotna, transport i edukacja, jednak wykorzystanie jej przez organy ścigania rodzi wątpliwości natury etycznej. Z tego względu uruchomiono finansowany ze środków Unii Europejskiej projekt ALIGNER, który zrzesza zarówno europejskie podmioty zajmujące się technologią AI, jak i organy policji, aby wspólnie określić i przedyskutować sposoby wspierania organów ścigania, jednocześnie zapewniając korzyści dla społeczeństwa.
Komitety doradcze i warsztaty
Komunikacja jest kluczem do osiągnięcia celów projektu ALIGNER, zatem z myślą o wsparciu interdyscyplinarnych dyskusji w ramach projektu powołano dwie rady doradcze. Pierwsza z nich składała się z przedstawicieli organów ścigania, w tym organów policji baskijskiej, monachijskiej i szwedzkiej, które znalazły się wśród partnerów projektu. W drugiej radzie zasiedli eksperci biegli w sprawach nauki, przemysłu i etyki. Łącznie obie rady doradcze reprezentowały ponad 60 ekspertów zaangażowanych w ponad 30 projektów badawczych. W ramach projektu zidentyfikowano cztery najważniejsze obszary, które należy uwzględnić w planie działania dotyczącym wykorzystania sztucznej inteligencji przez organy ścigania. Każde z tych zagadnień było przedmiotem odrębnych warsztatów, zorganizowanych przez konsorcjum projektu ALIGNER z myślą o ułatwieniu dyskusji między zainteresowanymi stronami. Dwa z tych warsztatów były poświęcone sposobom wykorzystywania przez przestępców nowinek w dziedzinie AI, a także temu, w jaki sposób AI może stać się narzędziem w rękach organów ścigania na potrzeby przeciwdziałania temu trendowi. Kolejne warsztaty koncentrowały się na prawnych i etycznych wątpliwościach związanych ze stosowaniem AI w działaniach policji, zaś ostatnie z cyklu warsztatów dotyczyły wzmocnienia zdolności organów ścigania oraz opracowania zaleceń politycznych.
Wsparcie prac nad aktem w sprawie AI
Warsztaty pozwoliły uczestnikom projektu ALIGNER na uzyskanie w sposób efektywny informacji zwrotnych od grup docelowych. Istotność treści i bezpośrednia forma tych dyskusji okazały się szczególnie pomocne, biorąc pod uwagę zakrojoną na szeroką skalę inicjatywę Komisji Europejskiej dotyczącą wpływu AI na społeczeństwo. Projekt ALIGNER był koordynowany obok innych projektów finansowanych w ramach zaproszenia H2020-SU-AI-2020, takich jak inicjatywy popAI i Starlight. Wszystkie te projekty wspierają ustanowienie aktu w sprawie sztucznej inteligencji (aktu w sprawie AI), ważnych przepisów prawa europejskiego. Zaczerpnięcie zarówno z prawodawstwa, jak i z finansowanych projektów było interesującym i owocnym wyzwaniem dla zespołu projektu ALIGNER. Jak mówi Daniel Lückerath, koordynator projektu: „Realizowaliśmy projekt, którego celem było przedstawienie zaleceń dotyczących polityki i badań naukowych w dziedzinie AI, natomiast równolegle trwały prace i dyskusje nad unijnym aktem w sprawie AI”.
Plany działania i oceny
Wśród najważniejszych dokonań projektu ALIGNER są publicznie dostępne rezultaty, których zadaniem jest wspieranie organów ścigania, decydentów i naukowców w osiąganiu celów związanych z AI. Plan działania dotyczący polityki i badań zawiera przegląd potrzeb w zakresie technologii AI i wyzwań stojących przed organami ścigania. W planie działania można znaleźć dziewięć zaleceń politycznych, takich jak specjalne szkolenia dla funkcjonariuszy organów ścigania mające zwiększyć ich świadomość na temat zagrożeń związanych z systemami AI. Ponadto określono 19 obszarów, które wymagają przeprowadzenia dodatkowych badań, na przykład dotyczących tego, w jaki sposób AI może wpływać na sprawiedliwość i przejrzystość orzeczeń sądowych. Godnym uwagi rezultatem projektu jest ocena ALIGNER dotycząca wpływu na prawa podstawowe (AFRIA). Narzędzie AFRIA składa się z dwóch uzupełniających się szablonów, które pomagają organom ścigania zidentyfikować i ocenić wpływ danego systemu AI na prawa podstawowe przysługujące jednostkom. Dzięki temu pomaga zapewnić zgodność z aktem w sprawie AI. Jednym z głównych celów projektu ALIGNER była zgodność systemów AI z zasadami etycznymi. Jak wyjaśnia Lückerath: „Sztuczna inteligencja nie może zastąpić i nie zastąpi czynnika ludzkiego w procesie decyzyjnym, ale jest ważnym narzędziem wspierającym decyzje podejmowane przez człowieka”. Dzięki aktowi w sprawie AI i realizacji projektów, takich jak ALIGNER, Unia Europejska przygotowuje się na niespotykane dotąd wyzwania, jakie ma przynieść ze sobą najbliższa przyszłość.
Słowa kluczowe
ALIGNER, plan działania, ściganie przestępstw, technologia AI, akt w sprawie AI, AFRIA, ocena etyczna