Co by było, gdyby Ziemia nie miała chmur?
„To bardzo interesujący eksperyment myślowy”, przyznaje Storelvmo, badaczka zajmująca się atmosferą na Uniwersytecie w Oslo w Norwegii. Z jednej strony, zdolność odbijania światła (albedo) naszej planety jest w dużej mierze determinowana przez zachmurzenie. Z powodu braku chmur planeta stałaby się ciemniejsza, przez co wchłonęłaby więcej światła słonecznego i ociepliła się. Z drugiej jednak strony, chmury działają jak kołdra, która zatrzymuje ciepło, zapobiegając ochłodzeniu się Ziemi. Zatem ich usunięcie mogłoby również doprowadzić do obniżenia się temperatur. Storelvmo twierdzi jednak, że prawdopodobnie przeważy zjawisko utraty zdolności odbijania światła. „Proste przybliżone obliczenia efektu netto usunięcia chmur z budżetu energetycznego Ziemi dałyby wynik wskazujący na ocieplenie wynoszące około 10 stopni Celsjusza”, wyjaśnia. „To z kolei doprowadziłoby do powstania na naszej planecie warunków drastycznie różniących się od obecnych, prawie na pewno bez jakichkolwiek stałych pokryw lodowych czy lodu morskiego”. W obliczeniach można uwzględnić znacznie bardziej złożone dane, takie jak wpływ na obieg wody w przyrodzie, ponieważ brak chmur w atmosferze oznacza brak deszczu i śniegu. Jeśli z jakiegoś powodu chmury nie mogłyby powstać, skutkiem tego byłoby nagromadzenie się pary wodnej w atmosferze. Ponieważ para wodna jest silnym gazem cieplarnianym, w teorii doprowadziłoby to do efektu cieplarnianego znacznie silniejszego niż obecnie, a co za tym idzie – do dalszego wzrostu temperatur. Na szczęście nie musimy się tym martwić. „Mimo że zgodnie z oczekiwaniami cieplejsza atmosfera pociągnie za sobą zmniejszenie się pokrywy chmur, całkowicie bezchmurna Ziemia jako efekt ocieplenia pozostaje poza wszelkim prawdopodobieństwem”, zaznacza Storelvmo. W ramach projektu MC2, finansowanego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, Storelvmo zajmowała się badaniem roli chmur fazy mieszanej (zawierających zarówno ciecz, jak i lód) w systemie klimatycznym. Zespołowi Storelvmo udało się między innymi wykazać, że właściwości mikroskopowe, takie jak cząsteczki aerozolu, kropelki chmurowe i kryształki lodu, oraz ich interakcje mają ogromny wpływ na procesy sprzężenia zwrotnego fazy chmur, a tym samym na globalne ocieplenie. Czy można przeciwdziałać spodziewanej utracie chmur w wyniku globalnego ocieplenia? Obecnie istnieje kilka pomysłów, z których wszystkie wpisują się w kategorię działań ukierunkowanych na modyfikację promieniowania słonecznego (SRM). Przykładem jest kontrowersyjna koncepcja zasiewania chmur, co polega na rozpylaniu cząstek w atmosferze, aby zwiększyć zachmurzenie i ogólną zdolność odbijania światła. Storelvmo potwierdza, że zasiewanie chmur może potencjalnie przeciwdziałać do pewnego stopnia zmniejszaniu się pokrywy chmur. Zjawisko to już teraz jest w sposób niezamierzony wywoływane przez słupy spalin ze statków, co prowadzi do formowania się jaśniejszych i bardziej trwałych chmur. „Jednak to, jak bardzo można obniżyć temperaturę dzięki takiemu zasiewaniu, pozostaje przedmiotem aktywnych badań”, dodaje. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o badaniach Trude Storelvmo: Odkrywanie roli chmur fazy mieszanej w systemie klimatycznym
Słowa kluczowe
MC2, zasiewanie chmur, globalne ocieplenie, statek, spaliny, aerozol, albedo