Orientacja w obszarze morskim: duże zbiory danych i płynna wymiana informacji
Większość systemów informatycznych, które zbierają i analizują dane morskie, nie ma możliwości przetwarzania heterogenicznych danych, pozostawiając istotną lukę w systemach monitorowania sytuacji na morzu. Co więcej, zróżnicowanym systemom informatycznym obsługiwanym przez wielu różnych interesariuszy brakuje interoperacyjności, co stanowi barierę dla wymiany informacji i współpracy. Z tego względu przemytnicy działający na obszarze Europy często zyskują przewagę nad służbami. W zmianie tego stanu rzeczy pomaga finansowany przez Unię Europejską projekt EFFECTOR, realizowany przez konsorcjum złożone z 16 partnerów, w tym agencji rządowych i organów krajowych. Ich zamiarem było przedstawienie rozwiązań dla krytycznych problemów i uwolnienie pełnego potencjału systemów nadzoru morskiego i wymiany danych na potrzeby realizacji zadań przez straż przybrzeżną. Pozwala to na skuteczniejszą reakcję operacyjną zarówno w przypadku działań poszukiwawczo-ratowniczych, jak i zwalczania działalności przestępczej na morzu.
„Jeziora danych” i interoperacyjność
Rozwiązanie opracowane w ramach projektu EFFECTOR opiera się na wielowarstwowym jeziorze danych – scentralizowanym repozytorium zdolnym do przechowywania i przetwarzania dużych ilości danych w ich natywnym formacie, niezależnie od tego, czy są ustrukturyzowane czy nie. „Warstwy obejmują nowe koncepcje i narzędzia do ekstrakcji wiedzy, semantycznej reprezentacji danych, fuzji danych i analityki wspieranej przez sztuczną inteligencję oraz zapytań federacyjnych, których skalę można stopniować, od poziomu lokalnego, przez regionalny i krajowy, aż do ponadnarodowego”, wyjaśnia Linda Bama-Tandia z zespołu koordynującego projekt EFFECTOR z ramienia francuskiego Sekretariatu Generalnego ds. Morza SGMer. Ponadto architektura ta jest zintegrowana z europejskim wspólnym mechanizmem wymiany informacji CISE oraz aplikacją JORA, wspierającą wspólne działania operacyjne w zakresie raportowania i świadomości sytuacyjnej Europejskiej Agencji Straży Granicznej i Przybrzeżnej Frontex. JORA zapewnia zautomatyzowane usługi monitorowania zachowań (znane również jako wykrywanie anomalii), z których korzysta personel Fronteksu obsługujący europejski system nadzorowania granic EUROSUR. Alkis Astyakopoulos z greckiego Centrum Studiów nad Bezpieczeństwem, kierownik projektu badawczo-rozwojowego EFFECTOR, dodaje: „Opracowaliśmy adapter CISE-JORA, który pozwala na zintegrowanie aplikacji JORA z platformą EFFECTOR. Po zakończeniu projektu adapter został przekazany agencji Frontex do dalszego użytku”.
Poprawa orientacji w obszarze morskim w skali lokalnej i międzynarodowej
Rozwiązania zaproponowane przez konsorcjum projektu EFFECTOR umożliwiają zainteresowanym stronom dostęp do wielu źródeł danych w czasie zbliżonym do rzeczywistego, jednocześnie zapewniając połączenie z dotychczasowymi systemami. Obecne systemy morskiej orientacji sytuacyjnej dla straży przybrzeżnej opierają się głównie na informacjach o pozycji przekazywanych przez statki za pośrednictwem systemów automatycznej identyfikacji, a także pozyskiwanych z radarów i bezzałogowych pojazdów autonomicznych. Do dostępnych możliwości zespół projektu EFFECTOR dodał nowe – cały wachlarz źródeł danych, w tym usługi łączności satelitarnej, dane i usługi oparte na obserwacji satelitarnej (na przykład systemie Copernicus) oraz krajowe systemy monitorowania i informacji o ruchu statków. Co więcej, zespół wykorzystał platformę umożliwiającą udostępnianie geolokalizowanych obrazów nawet przez osoby fizyczne. Informacje te mogą być udostępniane na wszystkich poziomach dzięki interoperacyjności z mechanizmami CISE i EUROSUR. Pozwoli to na skuteczniejszą koordynację i współpracę podczas działań na morzu, takich jak zwalczanie przemytu migrantów, działania poszukiwawczo-ratownicze lub wypadki morskie.
Pokaz sprawnego wykrywania, działania i rozwiązywania problemów
Opracowane w ramach projektu EFFECTOR rozwiązania zostały przetestowane w najróżniejszych scenariuszach na terenie Grecji i Francji. Dotyczyły one między innymi współpracy między zainteresowanymi stronami na różnych poziomach i ponad granicami państwowymi. Przykładowy scenariusz obejmował współpracę między policją, strażą przybrzeżną i marynarką wojenną Grecji a organami krajowymi i europejskimi w ramach łańcucha zdarzeń obejmującego zaledwie kilka godzin – począwszy od przesłania przez rybaka zdjęcia nietypowej łodzi w okolicy, a skończywszy na zatrzymaniu przestępców zaangażowanych w przemyt migrantów. Ogólnie rzecz biorąc, „system EFFECTOR umożliwia szybsze wykrywanie nowych zdarzeń, podejmowanie decyzji popartych dużo lepszymi danymi, a także zapewnia wspólny obraz sytuacji i możliwość podejmowania wspólnych działań w sytuacjach o charakterze transgranicznym. Umożliwia to płynną współpracę między organami operacyjnymi i siłami interwencyjnymi na miejscu, a jednocześnie daje pewność, że wszystkie istniejące przepisy dotyczące ochrony prywatności i danych są w pełni przestrzegane”, podsumowuje Linda Bama-Tandia, członkini zespołu koordynującego projekt EFFECTOR z ramienia w SGMer. Wszystko to razem przekłada się na szybkie wykrywanie, działanie i rozwiązywanie problemów, a co za tym idzie – na większe bezpieczeństwo morskie.
Słowa kluczowe
EFFECTOR, morski, JORA, CISE, jezioro danych, EUROSUR, Frontex, orientacja w obszarze morskim, AI, duże zbiory danych, przemyt migrantów, straż przybrzeżna
