Wzmocnienie europejskiej bariery radiologicznej
Niektórzy twierdzą, że najlepszą obroną jest bycie przygotowanym na wszelkie potencjalne zagrożenia. Przygotowanie Europy do obrony przed zagrożeniami chemicznymi, biologicznymi, radiologicznymi, jądrowymi i wybuchowymi (CBRJW) i związane z nim badania naukowe są ważniejsze niż kiedykolwiek. Finansowany ze środków UE projekt EU-RADION poszedł o krok dalej, aby to zrealizować. Ogólna strategia ochrony przed CBRNE jest określona w katalogu ENCIRCLE, ale projekt EU-RADION skupił się na opracowaniu zaawansowanego systemu wykrywania i identyfikacji zagrożeń radiologicznych.
Odporność to komunikacja
Według koordynatorów projektu EU-RADION zwiększa on odporność regionu na zagrożenia CBRNE poprzez dostarczanie narzędzi zaprojektowanych specjalnie w celu zaspokojenia potrzeb użytkowników końcowych, głównie służb ratowniczych i agencji zarządzania kryzysowego. Obejmuje to szeroki zakres możliwości, od zaawansowanych platform czujników po jednostki czujników, które mogą być używane w konfiguracjach stacjonarnych, montowane na pojazdach bezzałogowych lub noszone przez personel. Częścią tego jest również dostarczanie danych w czasie rzeczywistym i modeli predykcyjnych za pośrednictwem zintegrowanych narzędzi świadomości sytuacyjnej. Projekt został pomyślnie zakończony w lutym 2024 r., a jego kluczowe osiągnięcia warto podkreślić. „Projekt EU-RADION z powodzeniem osiągnął swoje główne cele, co doprowadziło do znacznego postępu w zakresie wykrywania i identyfikacji zagrożeń radiologicznych w UE” — zauważa koordynator projektu Łukasz Szklarski. Wśród tych osiągnięć było stworzenie ręcznych, stacjonarnych i bezzałogowych platform czujnikowych wyposażonych w moduł integracji czujników (SIU, ang. Sensor Integration Unit) do wykrywania i monitorowania zagrożeń radiologicznych w czasie rzeczywistym, a także udane testy operacyjne systemu w realistycznych scenariuszach, które wykazały jego skuteczność i odporność w różnych warunkach środowiskowych. Ponadto stworzenie zaawansowanego modelu fuzji danych — który znacznie zwiększa możliwości identyfikacji radionuklidów — jest kluczowym elementem poprawy możliwości wykrywania zagrożeń radiologicznych i reagowania na nie.
Układanka danych z czujnika
Patrząc na osiągnięcia projektu, można by pomyśleć, że wszystko poszło zgodnie z planem i bez przeszkód. W rzeczywistości jednak przed takim systemem obrony radiologicznej stoi szereg wyzwań, „zwłaszcza w zakresie integracji i rozwoju zaawansowanych systemów czujników i narzędzi przetwarzania danych” — wyjaśnia Szklarski. Wymagało to również efektywnej współpracy międzynarodowych partnerów i wymiany wiedzy między nimi, co wiązało się z regularnymi spotkaniami, warsztatami i obszerną dokumentacją w celu uzgodnienia specyfikacji technicznych i celów rozwojowych. Inne złożone kwestie obejmowały koordynację wykorzystania tunelu testowego Runehamar w Norwegii do ostatecznej demonstracji, co wymagało skrupulatnego planowania i współpracy między wszystkimi partnerami projektu. „Po zakończeniu projektu EU-RADION, nasze kolejne kroki będą podyktowane filozofią i dyrektywami Komisji Europejskiej” — zauważa Szklarski. „Naszym celem jest dalsze rozwijanie i doskonalenie technologii opracowanej w ramach projektu EU-RADION”. Obejmuje to udoskonalanie i komercjalizację opracowanych platform czujników i oprogramowania narzędziowego w celu spełnienia wymagań rynku i potrzeb użytkowników, a także stałą współpracę z partnerami branżowymi, interesariuszami i użytkownikami końcowymi w celu zwiększenia możliwości systemu. I ostatni element — poszukiwanie dodatkowych funduszy na wsparcie rozszerzenia zakresu projektu. Szklarski wspomina również o projekcie CHIMERA, który ma na celu podniesienie technologii do TRL 8, integrując wykrywanie sygnałów biologicznych i chemicznych z siecią czasu rzeczywistego opracowaną w ramach EU-RADION. W miarę jak projekt przechodzi do fazy dalszego rozwoju technologicznego i komercjalizacji, jego wkład w europejską odporność na zagrożenia CBRNE będzie nadal rósł, a ogólnym celem będzie zapewnienie bezpieczniejszej przyszłości dla wszystkich.
Słowa kluczowe
EU-RADION, zagrożenia radiologiczne, zagrożenia CBRJW, platformy czujników, model fuzji danych, wykrywanie radiologiczne
