Budowa europejskiej przewagi w technologii kosmicznej
Sektor kosmiczny szybko staje się komercyjny i obejmuje szereg globalnych podmiotów i firm prywatnych. Nieustannie powstają w nim nowe możliwości biznesowe, na przykład związane z budową mega-konstelacji małych satelitów. Rynek rakiet nośnych ma szansę skorzystać na tych zmianach. „Udane lądowanie rakiet New Shepard firmy Blue Origin i Falcon 9 firmy SpaceX zapoczątkowało nową erę rakiet nośnych wielokrotnego użytku (RLV)”, wyjaśnia koordynator projektu ASCenSIon Christian Bach z TU Dresden w Niemczech. „Osiągnięcia te nie byłyby możliwe bez komercjalizacji sektora. Jeśli nie chcemy dopuścić, by Europa pozostała w tyle, potrzebujemy nowego pokolenia wyszkolonych inżynierów, którzy będą rozumieli złożone aspekty budowy rakiet nośnych i będą mogli pracować nad najświeższymi innowacjami”.
Badania i szkolenia poświęcony najnowszym technologiom kosmicznym
Projekt ASCenSIon, wspierany przez program działania „Maria Skłodowska-Curie”, zakładał opracowanie nowatorskiego programu szkoleniowego. Jego głównym celem było wykształcenie nowej generacji naukowców zajmujących się kosmosem, którzy byliby w stanie zostać przyszłymi liderami europejskich wysiłków związanych z wykorzystaniem przestrzeni kosmicznej. „Struktura programu obejmowała trzy najpilniejsze obszary badań dotyczących konstrukcji rakiet nośnych: trwałe i nadające się do wielokrotnego użytku stopnie główne, zaawansowane stopnie górne oraz bezpieczne wejście w atmosferę”, dodaje Bach. „Podstawowymi koncepcjami były zapotrzebowanie na nowe, przyjazne dla środowiska materiały pędne, zwiększona świadomość sytuacyjna w przestrzeni kosmicznej i bezpieczniejsze usuwanie obiektów kosmicznych”. W intensywnym programie szkoleń wzięło udział w sumie 15 doktorantów, którzy skorzystali dodatkowo ze staży na uniwersytetach oraz w firmach i międzyrządowych agencjach kosmicznych. Dzięki temu kandydaci mieli sposobność wykorzystania swoich umiejętności badawczych w praktyce. „Działania obejmujące całą sieć pozwoliły na rozpowszechnianie wiedzy”, mówi Bach. „Celem było także stworzenie nowych możliwości kariery w wielu dyscyplinach naukowych, sektorach przemysłowych i akademickich”.
Wykwalifikowani doktorzy nauk o kosmosie
Sieć szkoleniowa pozwoliła na wykształcenie 15 wysoko wykwalifikowanych naukowców ze stopniem doktora. Udało się osiągnąć ogromne postępy między innymi w rozwoju hybrydowych silników rakietowych, ekologicznych rakiet nośnych wielokrotnego użytku i silników rakietowych wielokrotnego użytku na paliwo ciekłe. „Jak dotąd pięć osób uczestniczących w szkoleniach obroniło doktoraty”, dodaje Bach. „Kolejne obrony będą miały miejsce w nadchodzących miesiącach”. Kilkoro badaczy rozpoczęło już pracę w ministerstwach, agencjach kosmicznych lub jako badacze podoktoranccy na różnych uniwersytetach. „Przykładowo jeden z adeptów programu pracuje obecnie w Centrum Kompetencji Dynamicznego Klastra Kosmicznego w niemieckiej agencji kosmicznej DLR”, mówi Bach. „Odpowiada za koordynowanie projektu Responsive European Architecture for Space (REACTS), który otrzymał prawie 20 mln euro dofinansowania z Unii Europejskiej”.
Przyjazne dla środowiska wykorzystanie przestrzeni kosmicznej
Innowacje techniczne i odkrycia naukowe stanowiące owoc projektu ASCenSIon będą dalej rozwijane, zarówno w uczestniczących instytucjach, jak i w przemyśle. W dalszej perspektywie doprowadzi to do powstania nowych produktów i zastosowań przyczyniających się do efektywnego i przyjaznego dla środowiska wykorzystania przestrzeni kosmicznej. „Głównym docelowym zastosowaniem badanym w projekcie ASCenSIon były rakiety RLV”, wyjaśnia Bach. „Większość dotychczas stosowanych rakiet nośnych jest pojazdami jednorazowanego użytku. Nie jest to ani opłacalne, ani przyjazne dla środowiska. Liczymy, że prace przeprowadzone w ramach tego projektu przyczynią się do powstania pierwszej europejskiej rakiety RLV”. Inne potencjalne zastosowania kosmiczne to na przykład pojazdy do transportu orbitalnego, lądowniki, sondy międzyplanetarne i kapsuły do transportu ładunku. „Mamy nadzieję, że 15 przeszkolonych doktorów zajmie się kształceniem i mentoringiem dla przyszłego pokolenia studentów, a także będzie dla nich inspiracją, by rozwijać europejskie innowacje kosmiczne”, mówi Bach.
Słowa kluczowe
ASCenSIon, kosmos, satelita, rakieta RLV, międzyplanetarne, rakieta, materiały pędne