Więcej danych i dokładniejsze modele – lepsze zarządzanie ekosystemami tropikalnego i południowego Atlantyku
Obszary Atlantyku Południowego i atlantyckich stref tropikalnych zostały poważnie dotknięte przez zmianę klimatu, jednak w porównaniu z wiedzą dotyczącą północnego Atlantyku naukowcy posiadają bardzo skąpe informacje na temat wpływu zmian związanych z klimatem i innymi stresorami na ekosystemy morskie w perspektywie krótko- i długoterminowej. Finansowana przez Unię Europejską inicjatywa TRIATLAS – sztandarowy projekt realizowany zgodnie z oświadczeniem z Belém, skupiła 40 partnerów z Europy, Afryki i Ameryki Południowej, którzy wspólnie dążą do poprawy dotychczasowej sytuacji. Prace te zaowocowały opracowaniem nowych danych i narzędzi wspomagających podejmowanie decyzji i rozwój polityki na rzecz zdrowych i zrównoważonych ekosystemów morskich w obliczu zmiany klimatu.
Dokładniejsze obserwacje, głębszy wgląd
Projekt TRIATLAS wniósł istotny wkład w systemy obserwacyjne na Atlantyku Południowym i w atlantyckich strefach tropikalnych, rozwiązując problem braku danych i wynikających z tego bardzo dużych błędów w obecnych modelach. „Jednym z najbardziej ekscytujących osiągnięć jest opracowanie podwodnego czujnika obrazowania – Underwater Vision Profiler. Urządzenie to zbiera obecnie obszerne dane obserwacyjne w górnej części oceanu, co umożliwi radykalną zmianę naszej wiedzy na temat efektów biologicznych występujących na tym obszarze”, zauważa Noel Keenlyside z Uniwersytetu w Bergen, koordynator projektu TRIATLAS. Dane fizyczne i biologiczne zostały połączone w kompleksowe nowe bazy danych, co pozwoliło zespołowi lepiej zrozumieć, w jaki sposób procesy fizyczne wpływają na biologię.
Połączone modele uwzględniające interakcje fizyczne, biologiczne i społeczne
Osiągnięcie jednego z najważniejszych wyników projektu TRIATLAS było możliwe dzięki wyjątkowej współpracy naukowców specjalizujących się w prognozowaniu klimatu i ekosystemach morskich. „Opracowaliśmy pierwsze w historii ramy do przewidywania zmian ekosystemów morskich od skali sezonu po kilka lat naprzód, łącząc najnowocześniejsze modele systemu ziemskiego i modele ekosystemów morskich. Jak dotąd modele te były wykorzystywane na potrzeby badań długoterminowej zmiany klimatu, jednak jeszcze nigdy nie użyto ich do przewidywania zmian krótkoterminowych”, wyjaśnia Keenlyside. Uzyskanie tak znaczącego postępu w tej dziedzinie okaże się potężnym narzędziem dla decydentów. Uzyskano również bogactwo informacji na temat wpływu rybołówstwa jako kluczowego czynnika napędzającego zmiany społeczno-ekologiczne w społecznościach przybrzeżnych w Afryce Południowej, Afryce Zachodniej i Brazylii. Oprócz wykonania analiz dotyczących ekonomicznego wpływu, jaki na przemysł rybny i społeczności przybrzeżne mają ceny wyładunku ryb oraz czynniki społeczne, takie jak ubóstwo czy gentryfikacja, dodatkowo „zbadano związek między czynnikami fizycznymi, funkcjonowaniem ekosystemów i skutkami społecznymi, korzystając z ram zintegrowanej oceny ekosystemów i bezpiecznej przestrzeni operacyjnej. Połączenie tych informacji na temat interakcji między procesami biologicznymi i fizycznymi z nowymi ramami modelowania znacznie zwiększa naszą zdolność do zrównoważonego zarządzania działalnością człowieka w sektorze morskim”, zaznacza Keenlyside.
Wzmocnienie wpływu dzięki nowej grupie naukowców i otwartemu dostępowi
Ustanowiona w ramach projektu TRIATLAS transatlantycka sieć CANEMS (Cross-Atlantic Network of Excellence in Marine Science) wzmocniła kompetencje młodych naukowców w dziedzinie nauk o morzu, co może mieć długoterminowy wpływ na badania i kształtowanie polityki opartej na nauce. Pod egidą sieci CANEMS zorganizowane zostały interdyscyplinarne szkoły letnie w RPA i Brazylii, które przyciągnęły ponad 50 naukowców na początku kariery. Co ważne, sieć wniosła wkład w regionalne programy studiów magisterskich w Republice Zielonego Przylądka i Beninie, zapewniając wykłady i wsparcie promotorów. Ponadto ponad 200 studentów odbyło praktyczne szkolenia na pokładzie łodzi należących do CANEMS w ramach 12 rejsów badawczych. Zamiarem zespołu projektu TRIATLAS jest utrzymanie przyjętego podejścia jako podstawy dla długoterminowej współpracy naukowej, w zależności od pozyskania dalszego finansowania. Dodatkowo na stronie internetowej projektu udostępniono zbiory danych, bazy danych, dane modelowe i oprogramowanie. Dzięki prawie 300 recenzowanym publikacjom ze spuścizny projektu TRIATLAS będą mogli czerpać uczestnicy dalszych badań oraz podmioty odpowiedzialne za kształtowanie polityki sprzyjającej zwiększaniu odporności ekosystemów morskich.
Słowa kluczowe
TRIATLAS, ekosystem morski, Atlantyk, zmiana klimatu, Atlantyk Południowy, atlantyckie strefy tropikalne, modele systemu ziemskiego, modele ekosystemu morskiego, oświadczenie z Belém, zintegrowana ocena ekosystemu, bezpieczna przestrzeń operacyjna
