Nowe dane dokładniej ukazujące oblicze arktycznych lodowców
Nie ma chyba na świecie osoby, która by nie wiedziała z filmów, publikacji czy zasłyszanych informacji o tym, że lodowce topnieją w coraz szybszym tempie, przyczyniając się do wzrostu poziomu mórz. Co ciekawe, dokładny przebieg tego zjawiska nie został jeszcze w pełni poznany. W obliczu tych niepokojących danych naukowcy postanowili przyjrzeć się bliżej mechanizmom cofania się lodowców, a zwłaszcza zjawisku cielenia, czyli odrywania się od lodowca fragmentów lodu. Aby uzyskać wgląd w owe mechanizmy, zespół naukowców korzystający ze wsparcia finansowanego przez Unię Europejską projektu Arctic PASSION przedstawił nowy, przełomowy zbiór danych dotyczących 149 lodowców na Svalbardzie, norweskim archipelagu położonym na Oceanie Arktycznym. Przeprowadzone przez nich badanie opublikowane na łamach czasopisma „Earth System Science Data” może pomóc w lepszym zrozumieniu czynników powodujących cofanie się lodowców na obszarze arktycznym. Zbiór ten obejmuje dane z lat 1985–2023 i koncentruje się na czołach cielących się lodowców, czyli granicach między lodowcami a morzem, na których dochodzi do odrywania są fragmentów lodu. W zestawieniu ujęto ponad 124 900 pozycji danych dotyczących poszczególnych czół cielących się lodowców, które wyraźnie wskazują na tendencję w kierunku cofania się większości lodowców Svalbardu w ciągu ostatnich czterdziestu lat, z wyjątkiem północno-wschodniego regionu obejmującego Vestfonna i Austfonna. Svalbard został uznany za idealne miejsce do badania wrażliwości lodowców na zmianę klimatu ze względu na większą zmienność klimatu w porównaniu ze średnią globalną.
Lepsze oceny dzięki danym z ostatnich czterech dekad
„W tym nowym badaniu wykorzystano nowoczesny model uczenia głębokiego, aby wygenerować cechujący się niezrównaną gęstością zapis zmian, jakie zaszły na czołach cielących się lodowców pływowych Svalbardu w ciągu ostatnich 38 lat, w czym pomogły zdjęcia satelitarne o wysokiej rozdzielczości”, tłumaczy główna autorka badania dr Tian Li z Uniwersytetu Bristolskiego w Zjednoczonym Królestwie, uczelni będącej partnerem projektu Arctic PASSION, w informacji prasowej serwisu „EurekAlert!”. Zdjęcia satelitarne pochodzą z misji satelitów Landsat, Terra-ASTER, Sentinel-1 i Sentinel-2, a zostały pobrane za pośrednictwem platformy Google Earth Engine. Zdaniem dr Li, „ten zbiór danych może być wykorzystany do opracowania dokładniejszej oceny bilansu masy lodowców pływowych Svalbardu”, a także „umożliwia badanie czynników i procesów kontrolujących zjawisko cielenia się lodowców”. Uczona dodaje: „Ma to istotne znaczenie dla zrozumienia dynamiki cielenia, a więc kluczowego wskaźnika reakcji lodowców na zmianę klimatu”. Nowe informacje są niezbędnym narzędziem do przewidywania przyszłego wzrostu poziomu morza w miarę ocieplania się Arktyki, przy czym stanowią integralny element wizji projektu Arctic PASSION zakładającej uzupełnienie braków, jakie obserwuje się w obecnym systemie obserwacji Arktyki. „Zbiór danych jest jednym z owoców prac zespołu projektu Arctic PASSION, zmierzających do budowy ulepszonego systemu obserwacji kluczowych zmiennych dotyczących klimatu arktycznej kriosfery. Ponadto zostanie on zintegrowany z prowadzonymi w ramach projektu Arctic PASSION pracami nad budową kompleksowego systemu prognozowania i monitorowania arktycznego lądolodu”, zaznacza dr Li. Projekt Arctic PASSION (Pan-Arctic observing System of Systems: Implementing Observations for Societal Needs) dobiegnie końca w grudniu 2025 roku. Więcej informacji: strona projektu Arctic PASSION
Słowa kluczowe
Arctic PASSION, lodowiec, cielenie się lodowca, Arktyka, klimat, Svalbard