Media społecznościowe i crowdsourcing w procesie zarządzania kryzysowego
W przypadku zarządzania ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, każdy człowiek może odegrać pewną rolę – wystarczy do tego nawet własny profil w mediach społecznościowych. „W ostatnich latach media społecznościowe i udział społeczności stały się elementami procesu zarządzania kryzysowego, ponieważ pozwalają na skuteczniejsze gromadzenie informacji oraz lepszą współpracę pomiędzy społecznościami europejskimi”, wyjaśnia Nathan Clark, koordynator do spraw naukowych finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu LINKS i badacz zajmujący się zarządzaniem kryzysowym na Wolnym Uniwersytecie w Amsterdamie. Pomimo uwzględnienia tych czynników w procesie, ich rola i skuteczność w zwiększaniu odporności na skutki katastrof w Europie pozostaje nieznana. Wynika to z różnic w postrzeganiu ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi, zakresu podatności na zagrożenia w procesach zarządzania klęskami żywiołowymi oraz szerokiego wachlarza technologii społecznościowych dostępnych obecnie w całej Europie. „Budując zrównoważone i zaawansowane zasoby wiedzy na temat wykorzystania mediów społecznościowych i crowdsourcingu w sytuacjach kryzysowych, zespół projektu LINKS obrał za cel wzmocnienie powiązań między technologiami a społeczeństwem, a tym samym poprawę odporności Europy na katastrofy", zauważa Clark.
Kompleksowe źródło informacji na temat zarządzania kryzysowego
Podstawą projektu są ramy LINKS Framework, które łączą wiedzę i doświadczenia dotyczące wykorzystania mediów społecznościowych i crowdsourcingu w celu opracowania użytecznych rezultatów dla odpowiednich interesariuszy. „Opracowane w ramach projektu ramy są źródłem wiedzy dla organizacji zajmujących się zarządzaniem kryzysowym oraz innych interesariuszy w zakresie korzystania z mediów społecznościowych i crowdsourcingu zarówno przed wystąpieniem sytuacji kryzysowej, jak i w trakcie ich przebiegu”, wyjaśnia Clark. „W ich skład wchodzi szereg różnych produktów – bibliotek technologii, wytycznych i przypadków użycia, które mogą pomóc użytkownikom połączyć media społecznościowe i crowdsourcing ze strategiami zarządzania ryzykiem katastrof”. Ramy LINKS zostały opracowane w oparciu o podejście oparte na praktykach, a następnie zweryfikowane w różnych krajach na podstawie zróżnicowanych scenariuszy katastrof, w tym trzęsień ziemi, powodzi, katastrof przemysłowych, ataków terrorystycznych i suszy. „Takie podejście pozwoliło nam wskazać pozytywny i negatywny wpływ mediów społecznościowych i crowdsourcingu w różnych kontekstach geograficznych, warunkach i sytuacjach", dodaje Clark.
Udział społeczności w zwiększaniu odporności Europy na katastrofy
Dostęp do ram LINKS można uzyskać za pośrednictwem strony LINKS Community Center (LCC). Celem platformy, której głównym założeniem jest poprawa odporności Europy na skutki katastrof poprzez skuteczne wykorzystanie mediów społecznościowych i crowdsourcingu, jest zrzeszanie służb ratowniczych, decydentów, organizacji społeczeństwa obywatelskiego, przedstawicieli świata biznesu, mieszkańców i naukowców z całej Europy. „Różnorodność i zaangażowanie interesariuszy mają kluczowe znaczenie dla ciągłego sukcesu społeczności, ponieważ przyczynią się do bardziej integracyjnego zarządzania kryzysowego na każdym etapie procesu – od gotowości po reagowanie, odbudowę, łagodzenie skutków i zapobieganie", zauważa Clark. Oprócz bycia miejscem, w którym interesariusze mogą znaleźć ramy LINKS, LCC jest również platformą obejmującą narzędzia, miejsce wymiany informacji i wydarzenia. Jednym z tych narzędzi jest Resilience Wheel, czyli koło odporności, które interesariusze mogą wykorzystać do omówienia i oceny czynników, które decydenci, organizacje pozarządowe i organizacje sektora prywatnego zajmujące się zarządzaniem kryzysowym muszą wziąć pod uwagę podczas korzystania z mediów społecznościowych i crowdsourcingu w procesach zarządzania katastrofami.
Nowe sposoby wykorzystania mediów społecznościowych i crowdsourcingu w reagowaniu na katastrofy
Istnieje widoczna potrzeba opracowania nowych sposobów skutecznego korzystania z mediów społecznościowych i crowdsourcingu w obszarze zarządzania katastrofami. „Zwiększając naszą wiedzę na temat potencjalnej roli, jaką media społecznościowe i crowdsourcing mogą odegrać w zarządzaniu ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi, a także skupiając interesariuszy z całej Europy, projekt LINKS położył podwaliny pod tego rodzaju działania”, podsumowuje Clark. Dalszy rozwój będzie opierał się na powiązaniach między projektem LINKS a Wspólnotą Europejskich Badań Naukowych i Innowacji na rzecz Bezpieczeństwa (CERIS), Crisis Management Innovation Network Europe (CMINE) i innymi projektami finansowanymi w ramach programu Horyzont Europa, w tym projektem SYNERGIES.
Słowa kluczowe
LINKS, media społecznościowe, zaangażowanie, crowdsourcing, zarządzanie kryzysowe, katastrofy, SYNERGIES