Badanie znaczenia dezinformacji dla rozwoju ekofaszyzmu
Nowym trendem obserwowanym w ostatnich latach, lecz umykającym decydentom politycznym, jest wykorzystywanie przez skrajnie prawicowych ekstremistów kryzysu klimatycznego. Zrozumienie zakresu tego zagrożenia jest kluczowym priorytetem ze względu na to, że ideologia supremacji białej rasy stanowi poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa i spójności społecznej Wspólnoty, a nawet dla podstawowych wartości europejskich, takich jak tolerancja, brak dyskryminacji i równość. Realizowany dzięki współpracy między amerykańskim Norwich University i Uniwersytetem Środkowoeuropejskim w Austrii projekt RADICALISATION koncentrował się na procesie powstawania i rozprzestrzeniania się internetowych kampanii dezinformacyjnych, aby zrozumieć ich znaczenie w kontekście strategii radykalizacji wykorzystywanych przez skrajnie prawicowe ugrupowania. Wstępne ustalenia i rezultaty badań wskazują na popularyzację nowych trendów, między innymi wykorzystywaniu zjawiska zmiany klimatu jako narzędzia walki politycznej przez skrajnie prawicowe populistyczne ugrupowania polityczne i organizacje głoszące ideologię wyższości białych, prowadząc do rozwoju tak zwanego ekofaszyzmu. W ramach projektu badacze przyjrzeli się również dezinformacji rozpowszechnianej w kontekście inwazji Federacji Rosyjskiej na terytorium Ukrainy i jej powiązań ze skrajnie prawicową radykalizacją. „Wraz z postępami prac nasi badacze skoncentrowali się w szczególności na związku między zmianą klimatu, brutalnym ekstremizmem i językiem ekofaszystowskiej propagandy w regionie globalnej Północy”, wyjaśnia mówi Eszter Szenes, była stypendystka działania „Maria Skłodowska-Curie” i obecna wykładowczyni Wydziału Edukacji Uniwersytetu Adelajdzkiego.
Próba zrozumienia internetowych kampanii dezinformacji
Projekt RADICALISATION, realizowany dzięki wsparciu ze środków działania „Maria Skłodowska-Curie”, wykorzystywał szereg zróżnicowanych ram teoretycznych i analitycznych, w tym systemowe językoznawstwo funkcjonalne, językoznawstwo korpusowe, językoznawstwo kryminalistyczne, teorię legitymizacji kodu i techniki białego wywiadu (OSINT). Prace w ramach projektu obejmowały także poszukiwanie kluczowych elementów narracji w internetowych kampaniach propagandowych i dezinformacyjnych, wizualizacje ekofaszystowskiej propagandy i taktyk dezinformacyjnych, określanie konstelacji aksjologicznych w celu odkrywania ekstremistycznych ideologii oraz analizę językową rosyjskiej wojny informacyjnej.
Taktyki dezinformacji
Badaczom skupionym wokół projektu udało się ujawnić, że taktyki dezinformacyjne stosowane w ramach ekofaszystowskich strategii retorycznych polegają przede wszystkim na określaniu grup charakteryzujących się innym niż biały kolorem skóry mianem „najeźdźców z innych krajów” i „pasożytów”, a lokalnych mniejszości jako „obcych gatunków”. „W wyniku takiej przemocy językowej inwazja nierodzimych gatunków, które zagrażają lokalnym ekosystemom, staje się tożsama z pojawianiem się imigrantów. W ten sam sposób ochrona środowiska zostaje zestawiona z ochroną granic, ludzie ze śmieciami, a dbanie o czystość środowiska z czystkami etnicznymi”, wyjaśnia Szenes w dokumencie politycznym opracowanym na potrzeby https://www.icct.nl/ International Centre for Counter-Terrorism) (ang. Międzynarodowego Centrum Walki z Terroryzmem, ICCT) w Hadze. Strategie dezinformacji stosowane w Ukrainie zostały porównane z rozwiązaniami zastosowanymi w Syrii, które pozwoliły na przygotowanie gruntu pod interwencję wojskową. W Syrii obecność rosyjskich wojsk uzasadniała walka z „międzynarodowym terroryzmem”. W przypadku Ukrainy chodziło o walkę z „nazistami” i „ekstremistami”. „Tego rodzaju badania są szczególnie istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa Unii Europejskiej, ponieważ pozwalają nam na przewidywanie i dostrzeganie zarzewi przyszłych konfliktów”, dodaje Szenes. Podobne wzorce językowe i modele są widoczne także w przypadku strategii dezinformacji, które potępiają Stany Zjednoczone, Unię Europejską i NATO jako „organizacje rekrutujące terrorystów”, „zabójców cywili”, „państwa upadłe” i „upadający Zachód”, jednocześnie wychwalając Federację Rosyjską jako „pogromcę terrorystów”, „globalne supermocarstwo” i „państwo humanitarne”.
Wspieranie europejskiej demokracji w obliczu zagrożeń
W oparciu o rezultaty projektu, Szenes zaleciła Unii Europejskiej, by rządy i organy ścigania odeszły od reaktywnych działań edukacyjnych na rzecz działań proaktywnych, skupiając się przede wszystkim na kluczowych obszarach świadomej analizy treści cyfrowych i medialnych, weryfikacji informacji, a także edukacji w zakresie bezpieczeństwa w sieci realizowanej w szkołach. Obecnie badaczka pracuje nad publikacją wyników swoich badań w książce zatytułowanej „The language of ecofascist propaganda: Greenwashing white supremacy”, która zostanie wydana nakładem wydawnictwa Bloomsbury.
Słowa kluczowe
RADICALISATION, kryzys klimatyczny, skrajna prawica, ekofaszyzm, ekofaszysta, propaganda, inwazja, najazd, wzorce językowe, dezinformacja
