Europo, masz toksyczne powietrze
Niedawna współpraca między „The Guardian” a finansowanym ze środków UE projektem EXPANSE doprowadziła do odkrycia, że poziom pyłu zawieszonego przekracza zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia w większej części Europy. „Od jakiegoś czasu wiemy, że jakość powietrza nie jest wystarczająca" — stwierdza prof. Roel Vermeulen, koordynator projektu z Uniwersytetu w Utrechcie (Niderlandy), który kierował zespołem badawczym EXPANSE zajmującym się opracowaniem danych. „To trudny do przyjęcia fakt, że zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) powietrze nie spełnia norm w żadnym miejscu Europy” — komentuje w wiadomościach na stronie EXPANSE. WHO zaleca, aby średnie roczne stężenie pyłu zawieszonego nie przekraczało 5 mikrogramów (μg) na metr sześcienny. Pył zawieszony, o którym mowa, to PM2,5, maleńkie cząstki unoszące się w powietrzu, 20 do 30 razy drobniejsze od ludzkiego włosa, które powstają podczas spalania paliw kopalnych. Wdychanie niezdrowych poziomów tych cząstek zostało powiązane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca, astmy i niskiej masy urodzeniowej.
Kryzys zdrowotny
Dane zebrane przy użyciu najnowszej metodologii, w tym szczegółowych zdjęć satelitarnych i pomiarów z ponad 1400 naziemnych stacji monitorujących, wykazały, że zaledwie 2% Europejczyków mieszka na obszarach, na których poziom PM2,5 mieści się w granicach 5 μg/m3. Uważa się, że podwyższone poziomy zanieczyszczenia pyłem zawieszonym, na które narażone jest pozostałe 98% mieszkańców, powodują aż 400 000 zgonów rocznie na całym kontynencie. „To poważny kryzys zdrowia publicznego” — zauważa prof. Vermeulen w artykule opublikowanym w „The Guardian”. „Widzimy wyraźnie, że prawie wszyscy w Europie oddychają niezdrowym powietrzem”. Najbardziej dotkniętym krajem w Europie jest Macedonia Północna, gdzie prawie dwie trzecie ludzi mieszka na obszarach, gdzie stężenie pyłu PM2,5 czterokrotnie przekracza wytyczne WHO. Ponadto aż na czterech obszarach w kraju — w tym w stolicy, Skopje — poziom zanieczyszczenia powietrza prawie sześciokrotnie przekracza limit WHO. Europa Wschodnia jest w znacznie gorszej sytuacji niż Zachodnia. Jedynym wyjątkiem są Włochy, gdzie ponad jedna trzecia osób mieszkających na północy kraju, w dolinie Padu i obszarach okolicznych jest narażona na powietrze, którego parametry czterokrotnie przekraczają wytyczne WHO. „Wynika to głównie z przestarzałego przemysłu, na przykład spalania węgla w starych elektrowniach” — wyjaśnia Prof. Vermeulen. Chociaż w Europie Zachodniej sytuacja jest lepsza niż w przypadku wschodnich sąsiadów, obraz rysuje się równie ponury. Trzy czwarte osób mieszkających w Niemczech jest narażonych na ponad dwukrotne przekroczenie wartości zalecanych przez WHO. W Hiszpanii dotyczy to 49% populacji, a we Francji — 37%. W Wielkiej Brytanii trzy czwarte mieszkańców żyje na obszarach, na których narażenie na działanie pyłów zawieszonych jest od jednego do dwóch razy większe niż zalecane przez WHO. Dla porównania w Szwecji nie ma obszaru, w którym poziom PM2,5 osiągałby więcej niż dwukrotność wartości określonej przez WHO. Na niektórych obszarach w północnej Szkocji zanieczyszczenie spada nawet znacznie poniżej limitu. „To najlepsze dane, jakie są obecnie dostępne” — komentuje badacz projektu EXPANSE (EXposome Powered tools for healthy living in urbAN SEttings). „Teraz potrzebujemy, aby politycy podeszli do tego z odwagą i ambicją oraz podjęli niezbędne, pilne kroki w celu rozwiązania tego kryzysu”. Więcej informacji: strona projektu EXPANSE
Słowa kluczowe
EXPANSE, powietrze, zanieczyszczenie, pył zawieszony, PM2.5, zdrowie
