Europa ośrodkiem doskonałości badawczej w dziedzinie radiofarmaceutyków
Finansowana przez Unię Europejską inicjatywa PRISMAP, której realizacja potrwa do kwietnia 2025 roku, powstała w celu zapewnienia, że Europa będzie dobrze przygotowana do wykorzystania potencjału tej rozwojowej dziedziny medycyny i szybszego udostępnienia wyników tych przełomowych badań pacjentom. Leki zawierające cząsteczki promieniotwórcze, nazywane radiofarmaceutykami, są coraz częściej stosowane w medycynie w celu zapewnienia dokładnej diagnostyki umożliwiającej skuteczne leczenie chorób. Takie leki mogą być wprowadzane do organizmu pacjenta i dostarczane do określonych narządów wewnętrznych, tkanek, a nawet komórek w sposób całkowicie nieinwazyjny. Pozytrony, promieniowanie beta i gamma emitowane przez cząsteczki promieniotwórcze mogą być także przechwytywane w celu otrzymywania obrazów pozwalających na analizę funkcji badanej tkanki. Oprócz umożliwienia bardzo dokładnej diagnostyki, radiofarmaceutyki mogą być stosowane w leczeniu wielu rodzajów nowotworów. Mechanzm działania jest stosunkowo prosty – gdy lecznicza cząsteczka promieniotwórcza przylgnie do komórki nowotworowej, związek radioaktywny ulega naturalnemu rozpadowi, uwalniając energię uszkadzającą kod DNA sąsiednich komórek nowotworowych.
Radionuklidy o wysokiej czystości na potrzeby zastosowań medycznych
Celem zespołu skupionego wokół projektu jest pokonanie kluczowej bariery utrudniającej skuteczny rozwój tego obszaru badań – trudności w dostępie do radionuklidów, z jakimi boryka się wiele laboratoriów. Z tego powodu głównym założeniem projektu PRISMAP jest budowa dostępnego i niezawodnego źródła izotopów promieniotwórczych o wysokiej czystości do zastosowań medycznych i zapewnienie ekspertom w tej dziedzinie pojedynczego punktu dostępu do ich zasobów. W ramach prac nad osiągnięciem tego celu badacze doprowadzili do stworzenia konsorcjum obejmującego najważniejsze źródła neutronów, ośrodki rozdzielające izotopy oraz akceleratory i cyklotrony o dużej mocy, a także czołowe instytuty badań biomedycznych i szpitale. Zespół projektowy zamierza również ustanowić jednolite standardy badawcze w całej Europie i doprowadzić do wyjaśnienia obowiązujących przepisów. W tym celu badacze skupieni wokół projektu PRISMAP podjęli już kroki w celu zapewnienia naukowcom łatwego dostępu do nowej infrastruktury badawczej. W ramach projektu powstała platforma dostępowa, która stanowi repozytorium publicznych źródeł wiedzy, a także obejmuje sekcję prywatną dla członków konsorcjum, służącą do udostępniania danych i komunikacji. Nowa platforma internetowa jest poświęcona szeregowi różnych izotopów promieniotwórczych, które mogą być wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu chorób. Każdemu z nich towarzyszą ogólne dane, a także informacje na temat metody produkcji oraz podstawowych zastosowań. Zespół projektu pracuje także nad opracowywaniem nowych terminów i norm uwzględniających nowe metody otrzymywania izotopów promieniotwórczych, takie jak na przykład łączenie masowego rozdzielania izotopów z bardziej powszechnymi metodami akceleratorowymi (cyklotronowymi) i reaktorowymi.
Wspieranie innowacyjnych badań nad radionuklidami
Współpraca z innymi europejskimi projektami infrastrukturalnymi, takimi jak Euro-BioImaging nawiązana w ramach projektu pozwoli na maksymalizację wspólnych działań w obszarze medycyny. Zespół projektu planuje kontynuację opracowywania nowych metod produkcji, przyczyniając się w ten sposób do powstawania nowych możliwości współpracy i rozwoju badań nad radionuklidami medycznymi w Europie.
Słowa kluczowe
PRISMAP, izotop, radioaktywność, radiofarmaceutyki, radionuklidy