Europejski biobank sercem globalnej sieci walczącej z pandemią
Ze względu na wzrost liczby ludności na świecie i zajmowanie kolejnych siedlisk, zmiany ekosystemowe oraz coraz większą częstotliwość kontaktów ludzi z nowymi patogenami, prawdopodobieństwo wystąpienia nowych epidemii i pandemii chorób wirusowych stale rośnie. W następstwie pandemii COVID-19 w ramach programu „Horyzont Europa” realizowany jest projekt Europejskie Partnerstwo na rzecz Gotowości do Zwalczania Pandemii. Dzięki projektowi EVA-GLOBAL powstał pierwszy w historii globalny bank biologicznych materiałów wirusowych, który pozwoli na realizację badań naukowych, umożliwi edukację, a także zapewni skuteczne zwalczanie znanych i nowych chorób. Oprócz budowania międzynarodowej infrastruktury badawczej, projekt doprowadził do opracowania nowych norm w zakresie etyki, bezpieczeństwa i ochrony dotyczących prac z materiałem wirusowym. Działający od 2020 roku projekt EVA-GLOBAL w ciągu trzech lat doprowadził do powstania największego na świecie banku patogenów wirusowych, który zapewnia naukowcom z całego świata możliwość skutecznej współpracy w zakresie zwalczania przyszłych epidemii. Realizacja projektu jest wynikiem współpracy 46 laboratoriów na całym świecie, w tym 27 ośrodków badawczych działających na terenie Unii Europejskiej, które oferują szeroki zakres wiedzy specjalistycznej w dziedzinie wirusologii zwierząt i roślin. Inicjatywa umożliwia wymianę wiedzy między organizacjami partnerskimi i przyczynia się do powstawania nowych narzędzi dostępu do wiedzy na temat chorób wirusowych, możliwości ich badania oraz reagowania na ich występowanie. Wśród nich można wymienić nowe rozwiązania w zakresie sekwencjonowania genomów wirusów, diagnostyki molekularnej, klasyfikacji i odkrywania wirusów oraz metod długotrwałego przechowywania materiału wirusowego, a także normy w zakresie bezpieczeństwa i jakości uzgodnione między uczestniczącymi instytucjami.
Reakcja na pandemię SARS-CoV-2
Pełniąc rolę globalnej sieci szybkiego reagowania na nowe ogniska chorób wirusowych, inicjatywa EVA-GLOBAL nawiązała w czasie pandemii COVID-19 współpracę z wieloma międzynarodowymi podmiotami, takimi jak Światowa Organizacja Zdrowia i Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób, aby zapewnić skuteczne rozpowszechnianie opracowanych materiałów diagnostycznych i protokołów zwalczania wirusa w całej Europie i na świecie. Już wtedy zespół inicjatywy EVA-GLOBAL był na linii frontu walki z pandemią. Wśród instytucji partnerskich projektu nie brakowało podmiotów, które jako pierwsze otrzymały informacje o nowym wirusie SARS-CoV-2 od władz w Chinach, gdy pojawiło się ognisko choroby. Podmioty te szybko opracowały odczynniki potrzebne do wykrycia wirusa i udostępniły je natychmiast na szeroką skalę. W ciągu zaledwie miesiąca od wykrycia wirusa, partnerzy projektu EVA-GLOBAL udostępnili materiały badawcze na temat wirusa SARS-CoV-2, takie jak szczepy referencyjne i materiały diagnostyczne, w internetowym katalogu materiałów i usług. Dzięki temu ponad 3 000 rezultatów badań diagnostycznych i testów PCR dotyczących wirusa SARS-CoV-2 trafiło w rekordowym czasie do instytucji akademickich i przedstawicieli sektora biomedycznego w ponad 100 krajach, umożliwiając rozpoczęcie badań nad pandemią COVID-19.
Opracowanie nowych norm i portalu badawczego
Jednym z głównych celów projektu EVA-GLOBAL jest ustanowienie wytycznych dotyczących przechowywania i rozpowszechniania materiałów wirusowych zaspokajających wymogi międzynarodowych norm. Takie działania obejmują testowanie kompetencji poszczególnych laboratoriów oraz kontakty z decydentami odpowiedzialnymi za naukę w celu omówienia znaczenia materiałów w biobankach, w tym wirusów. Projekt stanowi kontynuację inicjatyw European Virus Archive i EVA goes global (EVAg). Inicjatywa EVA-GLOBAL jest trzecim etapem realizacji, którego celem było zwiększenie zasięgu geograficznego sieci, w tym dołączenie instytucji w Ameryce Południowej, Azji i Afryce. Finansowanie sieci zostało zwiększone podczas kryzysu związanego z pandemią COVID-19, aby wspierać badania nad SARS-CoV-2 w Europie i poza nią.
Słowa kluczowe
EVA-GLOBAL, Europejskie Archiwum Wirusów, światowe, wirus, archiwum, przechowywanie, dystrybucja, COVID-19, pandemia, biobank