Nowy lek daje nadzieję pacjentkom walczącym z rakiem piersi
Potrójnie ujemny rak piersi, wyjątkowo agresywny podtyp nowotworu występujący u 15-20 % chorych, wiąże się z wysokim ryzykiem nawrotu i złym rokowaniem. „Za wysoką śmiertelność odpowiada przede wszystkim szybkie rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych przez krew lub układ limfatyczny, co przyczynia się do powstawania guzów wtórnych (przerzutów) w innych częściach ciała”, wyjaśnia koordynatorka projektu CanceRusolution Andreia Valente z jednostki badawczej Something in Hands, działającej przy wydziale nauk przyrodniczych Uniwersytetu w Lizbonie. „Pięcioletni wskaźnik przeżycia wynosi zaledwie około 26 %”.
Zwalczanie potencjału tworzenia przerzutów
Kluczowym problemem w leczeniu potrójnie ujemnego raka piersi jest fakt braku ekspresji receptorów estrogenowych, w związku z czym liczba ukierunkowanych opcji leczenia jest ograniczona. Jednym z alternatywnych rozwiązań może być zwalczanie potencjału do tworzenia przerzutów, a co za tym idzie, zmniejszenie agresywności choroby. Taki cel przyświecał twórcom finansowanego przez UE projektu CanceRusolution. „Opracowaliśmy nowy metalolek (oparty na rutenie) do leczenia potrójnie ujemnego raka piersi i jego przerzutów”, mówi Valente. „Naszym nadrzędnym celem w tym projekcie było zademonstrowanie dowodu na słuszność założonej koncepcji poprzez badania in vivo na myszach” Wcześniejsze wyniki wykazały, że nowy lek, zamknięty w nanocząsteczkach, wykazuje potencjał do hamowania procesu przerzutowania. Technika kapsułkowania pomaga skuteczniej dostarczać związki aktywne, zwiększając ich transport i zachęcając je do preferencyjnego gromadzenia się wewnątrz guzów. Projekt finansowany przez UE pozwolił zespołowi pójść o krok dalej w rozwoju leku, dając możliwość przeprowadzenia badań na myszach. „Mogliśmy dzięki temu wykonać badania farmakokinetyczne, aby lepiej poznać metabolizm naszego leku”, mówi Valente. „Udało nam się to osiągnąć poprzez monitorowanie stężenia leku w osoczu, guzie i różnych narządach, w tym w śledzionie, nerkach, sercu, węzłach chłonnych, płucach, mózgu i wątrobie”. Zespołowi projektu udało się również zwiększyć skalę syntezy leku, co było ważnym krokiem warunkującym rozpoczęcie produkcji komercyjnej. Pomogło to również zespołowi poznać możliwości eliminacji zanieczyszczeń/produktów ubocznych, które są niewykrywalne w skali miligrama, ale bardziej widoczne w skali grama.
Pozytywne wyniki badań farmakokinetycznych
Badania in vivo nad lekiem zakończyły się sukcesem, potwierdzając słuszność założonej koncepcji. Zaledwie sześć cykli leczenia wystarczyło do ograniczenia przerzutów u około 30 % chorych myszy. „Badania farmakokinetyczne również wypadły pozytywnie”, dodaje Valente. „Stężenie leku utrzymywało się dłużej w guzie, jednocześnie ulegając zmniejszeniu we krwi i w moczu. Lek wykryto również w innych badanych narządach, w których nie stwierdzono działania toksycznego, co wskazuje, że lek może skutecznie zapobiegać tworzeniu się tam przerzutów”. Kolejnym sukcesem zespołu było pięciokrotne zwiększenie skali produkcji i zsyntetyzowanie leku o bardzo wysokim stopniu czystości.
Rewolucja w dziedzinie chemioterapii
Valente podkreśla, że choć wyniki są zasadniczo pozytywne, przed zespołem wciąż jeszcze długa droga. „Zamierzamy kontynuować badania bezpieczeństwa, które są kluczowe przed przystąpieniem do dalszych badań klinicznych”, zauważa badaczka. Niemniej jednak wyniki pokazują, że istnieje nadzieja na znalezienie skutecznego leku przeciwko nowotworowi. „Wierzymy, że nasz lek jest skuteczny”, mówi Valente. „Jeśli znajdziemy odpowiednich partnerów, którzy zechcą podążać z nami w obranym przez nas kierunku, wierzymy, że stworzymy lek, który zrewolucjonizuje dziedzinę chemioterapii”.
Słowa kluczowe
CanceRusolution, rak piersi, potrójnie ujemny rak piersi, przerzuty, estrogen, metalolek, nowotwory
