Gdy bariery językowe utrudniają porozumienie między ludźmi
Już od pierwszych dni prac rozpoczętych w 2021 roku zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu SignON pracuje nad opracowaniem aplikacji na urządzenia mobilne, która pozwoli na automatyczne tłumaczenie języków migowych oraz mowy. Badaczom przyświeca cel, jakim jest usprawnienie wymiany informacji między osobami niesłyszącymi, niedosłyszącymi i słyszącymi w całej Europie, porozumiewających się przy pomocy irlandzkiego, brytyjskiego, niderlandzkiego, flamandzkiego i hiszpańskiego języka migowego, a także mówiących w językach angielskim, irlandzkim, niderlandzkim oraz hiszpańskim. Prace w ramach projektu SignON skupiły się na usprawnianiu komunikacji w kontekście usług hotelarskich. Potrzebę opracowania rozwiązania doskonale ilustruje film w międzynarodowym języku migowym, dostępny w witrynie internetowej projektu SignON: „Niesłysząca kobieta z Irlandii, która porozumiewa się w języku migowym, wyjeżdża służbowo do Hiszpanii. Musi zameldować się w hotelu, ale bardzo spieszy się na konferencję. Pracownik recepcji mówi jednak wyłącznie w języku hiszpańskim. Kobieta nie zna hiszpańskiego, nie ma też czasu na to, by rozmawiać z recepcjonistą na piśmie w języku angielskim”. W jaki sposób nowa aplikacja pomoże rozwiązać ten problem? Jak dowiadujemy się z dalszej części filmu: „Kobieta porozumiewająca się irlandzkim językiem migowym miga, a aplikacja automatycznie przekłada jej wypowiedzi na tekst w języku hiszpańskim. Gdy pracownik hotelu zacznie odpowiadać po hiszpańsku, aplikacja zapewni przekład na irlandzki język migowy za pośrednictwem awatara”. Aplikacja opiera się na szeregu technologii sztucznej inteligencji,w tym rozpoznawaniu języka migowego i mowy oraz tłumaczenie maszynowe i tworzenie wirtualnych trójwymiarowych awatarów. Największym wyzwaniem, jakiemu stawia czoła zespół projektu, jest konieczność zgromadzenia olbrzymiej ilości wysokiej jakości danych potrzebnych w celu zapewnienia możliwości tłumaczenia między różnymi językami z odpowiednio wysoką wiernością i jakością. Kolejne wyzwanie związane jest z rodzajami danych dotyczących języków migowych, które są wykorzystywane do trenowania modeli sztucznej inteligencji. Problem pojawia się na przykład w sytuacji, gdy dane wejściowe zostały zebrane od tłumaczy niebędących rodzimymi użytkownikami języka, którzy nauczyli się języka migowego jako języka obcego – mamy z nią do czynienia na przykład w przypadku audycji informacyjnych przekładanych przez słyszących tłumaczy. „Problem leży w sposobie posługiwania się językiem migowym przez te osoby, który wynika z korzystania z niego jako drugiego języka. Prowadzi to do potencjalnych sytuacji, w których osoby niesłyszące korzystające z aplikacji będą musiały dostosować swój rodzimy język migowy do języka użytkowników, dla których jest on językiem obcym, aby aplikacja była w stanie zrozumieć ich wypowiedzi. Trudność polega na tym, że dane dotyczące języka migowego o dostatecznie wysokiej jakości są rzadkością i nie istnieją duże zbiory takich materiałów”.
Współtworzenie kluczem do sukcesu
Zespół projektu SignON skutecznie stawia czoła takim wyzwaniom dzięki postawieniu na współtworzenie. Przez cały czas trwania projektu naukowcy współpracowali z europejskimi społecznościami osób niesłyszących, g/Głuchych i niedosłyszących w celu opracowania przypadków użycia oraz wspólnego projektowania i współtworzenia usługi i aplikacji SignON. 22 września 2023 roku, dzień przed dorocznymi obchodami Międzynarodowego Dnia Języków Migowych, zespół projektu SignON będzie gospodarzem warsztatów zatytułowanych w „Navigating the Future of Sign Language Machine Translation: Insights and Challenges from the SignON Project”, czyli „Przyszłość tłumaczeń maszynowych języka migowego: Wnioski i wyzwania wynikające z projektu SignON”. Warsztaty obejmą prezentacje rezultatów uzyskanych w ramach projektu oraz wyzwań, którym stawia czoła zespól SignON w miarę zbliżania się do zakończenia prac. Zespół badawczy zaprezentuje również nową białą księgę zawierającą zalecenia dotyczące polityki. Warsztaty odbędą się w belgijskiej Brugii. Projekt SignON (SignON - Sign Language Translation Mobile Application and Open Communications Framework) dobiegnie końca w grudniu 2023 roku. Więcej informacji: strona projektu SignON
Słowa kluczowe
SignON, język, język migowy, osoby niesłyszące, osoby głuche, Głusi, osoby niedosłyszące, osoby słyszące, język mówiony, komunikacja