Skip to main content
European Commission logo
polski polski
CORDIS - Wyniki badań wspieranych przez UE
CORDIS
CORDIS Web 30th anniversary CORDIS Web 30th anniversary

OPEn-air laboRAtories for Nature baseD solUtions to Manage hydro-meteo risks

Article Category

Article available in the following languages:

Rozwiązania oparte na zasobach przyrody pomagają w ograniczeniu skutków kryzysu klimatycznego

Morska i oceaniczna różnorodność biologiczna oraz ekosystemy przybrzeżne pełnią kluczową rolę w utrzymaniu delikatnej równowagi naszej planety. Zagraża im jednak szereg zjawisk, w tym hydrometeorologicznych, takich jak powodzie rzeczne, susze, osuwiska i erozja wybrzeży.

Ekstremalne zjawiska pogodowe spowodowane zmianą klimatu sprawiają, że te zjawiska hydrometeorologiczne stają się coraz bardziej dotkliwe. Jednym ze skutków jest wzrost ilości osadów i zanieczyszczeń ze zlewni rzek, które przedostają się do środowiska morskiego, zagrażając ekosystemom i ich różnorodności biologicznej. Zespół finansowanego przez UE projektu OPERANDUM postanowił złagodzić te negatywne skutki, wykorzystując potencjał rozwiązań opartych na zasobach przyrody (ang. „nature-based solutions”, NBS). Silvana Di Sabatino, koordynatorka projektu i profesor fizyki atmosfery na Uniwersytecie Bolońskim, podkreśla znaczenie laboratoriów na powietrzu dla zrewolucjonizowania zarządzania ryzykiem hydrometeorologicznym. „Najważniejszymi zjawiskami hydrometeorologicznymi odczuwanymi w Europie są powodzie będące efektem wylania rzek, susze, osuwiska i erozja wybrzeży”, mówi Di Sabatino. Wyjaśnia też, że założeniem projektu OPERANDUM jest pokonanie tych barier poprzez laboratoria na otwartym powietrzu. „Celem tych laboratoriów jest tworzenie innowacji, wprowadzanie zmian w obecnych praktykach planowania przestrzennego i zwiększanie odporności na zagrożenia hydrometeorologiczne”. W siedmiu krajach europejskich i w Chinach utworzono w sumie dziewięć laboratoriów na powietrzu.

Wykorzystanie przyrody do adaptacji krajobrazów

W porównaniu do tradycyjnych żywych laboratoriów, laboratoria na powietrzu koncentrują się na dużych regionach, takich jak obszary wiejskie lub przybrzeżne, z centralną rolą rozwiązań NBS. „Laboratoria na powietrzu pozwalają zdefiniować kroki metodologiczne potrzebne do ograniczenia ryzyka, począwszy od dostępności danych, poziomu akceptacji, sprzętu monitorującego, narzędzi modelowania, ścieżek legislacyjnych i funkcjonowania przyjętych rozwiązań w perspektywie długoterminowej”, mówi Di Sabatino. Jedno z laboratoriów znajdowało się w dolinie Łaby w Dolnej Saksonii, niedaleko miejsca powodzi z 2021 roku, w wyniku której w Europie zginęło ponad 220 osób. W regionie tym występuje obecnie zagrożenie dla życia ludzi ze względu na ekstremalne powodzie powodowane coraz częstszymi i intensywniejszymi opadami. Badacze wykorzystali modelowanie hydrauliczne do identyfikacji wąskich odcinków Łaby, które wylewają podczas intensywnych opadów deszczu i powinny być pozbawione wysokiej roślinności, aby ułatwić obniżenie poziomu wody. Di Sabatino wspomniała również o laboratorium zlokalizowanym na plaży Volano, która jest częścią Rezerwatu Biosfery Delty Padu w północno-wschodnich Włoszech. Delta Padu szczyci się unikatową tożsamością i różnorodnością biologiczną z ekosystemami obejmującymi przybrzeżne formacje piaskowe, laguny, stawy rybackie, bagna, porośnięte roślinnością wydmy, przybrzeżne lasy sosnowe, słonawe mokradła i tereny uprawne. Ten nisko położony obszar jest narażony na fale sztormowe związane z wiatrem sirocco i jest często zalewany przez morze, co powoduje erozję wybrzeża zagrażającą zarówno okolicznym ekosystemom, jak i miejscowej ludności. Aby zapobiec temu zagrożeniu, partnerzy projektu budują sztuczne wydmy wykonane z biodegradowalnych materiałów – bali drewnianych i geowłókniny kokosowej – oraz piasku. Te sztuczne konstrukcje są wzorowane na wydmach naturalnych i podobnie jako one pokryte rodzimą roślinnością, która zatrzymuje piasek, stabilizując i wzmacniając je. Wydmy pełnią rolę naturalnej bariery między morzem a lądem, łagodząc fale sztormowe i erozję wybrzeża oraz pomagając zachować różnorodność biologiczną zarówno na lądzie, jak i w morzu.

Fundament dla przyszłości

Jak mówi Di Sabatino, do głównych zadań projektu należało także zwiększenie świadomości wśród europejskich obywateli. „W poprzednich projektach NBS traktowano jako rozwiązanie potencjalne poprawiające wygodę życia w miastach i zwiększające dostęp do bardziej komfortowych środowisk”. Jednak 26 partnerów projektu OPERANDUM postanowiło zająć się ryzykiem związanym z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, które trzeba złagodzić. „Oznacza to nacisk na testowanie, weryfikację i walidację rozwiązań. Nadal jednak trwa ocena pełnego wpływu rozwiązań NBS na laboratoria na powietrzu”, mówi Di Sabatino. To jednak dopiero początek. Dzięki omawianej inicjatywie powstała oparta na badaniach naukowych metodyka, w tym protokoły projektowe, dzięki którym naukowcy i inżynierowie będą mogli w przyszłości działać na rzecz złagodzenia zagrożeń hydrometeorologicznych i ich wpływu na ekosystemy morskie oraz różnorodność biologiczną. W przyszłości konieczne będzie zwiększenie skali i powielanie rozwiązań NBS, aby mogły one przynieść długofalowe korzyści.

Słowa kluczowe

OPERANDUM, NBS, ekstremalne warunki pogodowe, hydrometeorologia, rolnicy, powodzie, rozwiązania oparte na zasobach przyrody, laboratoria na powietrzu, modelowanie hydrauliczne

Znajdź inne artykuły w tej samej dziedzinie zastosowania