Jak zmniejszyć ryzyko związane z podnoszeniem się poziomu morza na europejskich wybrzeżach?
Europejskie obszary przybrzeżne są mocno zurbanizowane i już doświadczają konsekwencji zmiany klimatu. Strategie adaptacyjne mające na celu ochronę przybrzeżnych społeczności miejskich przed podnoszącym się poziomem mórz tradycyjnie przybierały formę solidnych konstrukcji, takich jak wały przeciwpowodziowe i falochrony. Jednak metody te stają się coraz mniej zrównoważone i coraz bardziej kosztowne. Dlatego też zarządcy zwracają się ku strategiom z zakresu planowania przestrzennego, takim jak strefy ochronne – obszary buforowe objęte zakazem lub znacznym ograniczeniem zabudowy – w celu ochrony tych społeczności przed szkodami spowodowanymi przez wysokie pływy lub fale sztormowe. Naukowcy z Uniwersytetu Christiana Albrechta w Kilonii w Niemczech przeprowadzili pierwsze ogólnoeuropejskie badanie mające na celu dokładne przyjrzenie się skuteczności różnych rodzajów stref ochronnych w zmniejszaniu przyszłego narażenia miast na podnoszenie się poziomu morza i związane z tym zagrożenia. Wspierane przez finansowany ze środków UE projekt CoCliCo badanie wykazało, że ustanowienie przybrzeżnych stref ochronnych może pomóc w zmniejszeniu do 2100 roku podatności nowych obszarów miejskich na takie zagrożenia w większości państw członkowskich UE o co najmniej 50 %.
Wszystko w naszych rękach
Zespół badawczy opracował przestrzenne prognozy zasięgu obszarów miejskich dla wszystkich nadbrzeżnych państw członkowskich UE, a także Bośni i Hercegowiny, Zjednoczonego Królestwa i Norwegii, przyjmując różne potencjalne scenariusze społeczno-ekonomiczne i różne typy stref ochronnych. Korzystając ze sztucznej sieci neuronowej, naukowcy najpierw przewidzieli potencjał rozwoju urbanistycznego w każdym kraju na podstawie jego wysokości, gęstości zaludnienia lub odległości od sieci drogowej. Następnie zespół obliczył przyszłe zapotrzebowanie na grunty miejskie i stworzył przestrzenne prognozy zasięgu obszarów miejskich o rozdzielczości 100 metrów. Aby sprawdzić, jak takie narzędzia planowania przestrzennego poradzą sobie z podnoszącym się poziomem morza, w prognozach tych uwzględniono różne strefy ochronne. Ich wyniki pokazują, że przyszłe narażenie miast na podnoszący się poziom mórz i związane z tym ryzyko będzie zależeć głównie od tego, w jaki sposób planujemy, projektujemy i rozwijamy przestrzeń miejską na obszarach przybrzeżnych Europy. „Nasze badanie modelowe jest pierwszą tego rodzaju inicjatywą i może pomóc w opracowaniu odpowiednich środków adaptacyjnych w celu ochrony miast i obszarów miejskich wzdłuż europejskich wybrzeży”, zauważa pierwsza autorka badania, dr Claudia Wolff, w komunikacie prasowym opublikowanym na stronie internetowej Uniwersytetu Christiana Albrechta w Kilonii. „Rozwój przybrzeżnych stref ochronnych powinien uwzględniać nie tylko odległość od wybrzeża, ale także wysokość terenu nad poziomem morza. Według naszej wiedzy aspekt ten nie jest obecnie omawiany na szczeblu europejskim. Biorąc to pod uwagę, uważamy, że miasta i obszary przybrzeżne mogą być lepiej chronione przed potencjalnymi zagrożeniami związanymi z podnoszeniem się poziomu mórz w przyszłości”. Ogólnym celem projektu CoCliCo (COASTAL CLIMATE CORE SERVICES) jest stworzenie otwartej platformy internetowej, pomagając w ten sposób „lepiej informować decydentów o środkach adaptacyjnych w zakresie ochrony wybrzeży i podnoszenia się poziomu morza”, jak wyjaśnia starszy autor badania prof. Athanasios Vafeidis. Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie „Scientific Reports”. Więcej informacji: strona projektu CoCliCo
Słowa kluczowe
CoCliCo, wybrzeże, strefa ochronna, poziom morza, adaptacja, obszary przybrzeżne, rozwój miast