W jaki sposób konflikt międzygrupowy wpływa na zachowanie, sprawność i ewolucję
Grupy społeczne regularnie spotykają się z zagrożeniami ze strony pojedynczych osobników lub rywalizujących grup, które mogą prowadzić do fizycznych starć. „Konflikt między grupami może zmienić zachowania i strukturę społeczną grupy, wpływając jednocześnie na przetrwanie pojedynczych osobników i powodzenie reprodukcyjne, a z czasem nawet na ewolucję poznawczą”, wyjaśnia Andy Radford, koordynator finansowanego ze środków UE projektu Outgroup i zdobywca nagrody wicekanclerza ds. edukacji przyznawanej przez Uniwersytet Bristolski, będący gospodarzem projektu. Zespół Outgroup zebrał dane, wykorzystując żyjącą w niewoli populację ryb pielęgnicowatych i dziką populację mangust karłowatych, jednocześnie opracowując modele matematyczne do przewidywania reakcji na konflikt między grupami. Niektóre z prac w ramach projektu zaprezentowano w programie Apple TV pod tytułem „Tiny World” oraz w serii BBC pod tytułem „Naturebang”.
Czas testów
Hodowla pielęgnicowatych w niewoli w ramach programu Outgroup umożliwiła zespołowi zbadanie zarówno krótko-, jak i długoterminowych konsekwencji konfliktu między grupami w kontrolowanych warunkach, podczas gdy mangusty karłowate zapewniły rzadką okazję do przeprowadzenia szczegółowej, długoterminowej obserwacji w warunkach naturalnych. „Ponieważ dzikie grupy były przyzwyczajone do naszej bliskości, śledziliśmy zachowanie i historię życia poszczególnych osobników przez całe ich życie”, dodaje Radford. Typowy eksperyment z rybami pielęgnicowatymi polegał na tymczasowym umieszczeniu „obcego” osobnika (w pojemniku ochronnym) w zbiorniku grupy. Po pojedynczym lub wielokrotnym wtargnięciu zaobserwowano zmiany w zachowaniu członków grupy, poziomie hormonów i reprodukcji. „Wykazaliśmy, w jaki sposób cechy intruza i członka grupy – takie jak płeć i rozmiar – wpływają na interakcje wewnątrz grupy po konflikcie. Odkryliśmy również, że samo posiadanie publiczności – sąsiedniej grupy – prowadzi do większej liczby działań obronnych, a chroniczne zagrożenia poza grupą mogą zagrozić reprodukcji grupy i przetrwaniu potomstwa”, mówi badaczka Ines Braga Goncalves. Zespół opisał również konsekwencje konfliktu pozagrupowego dla sprawności, w tym różnice między gatunkami i w ich obrębie. Podczas gdy hipoteza inteligencji społecznej koncentrowała się na interakcjach wewnątrz grupy jako czynniku wpływającym na wielkość mózgu, zespół projektu Outgroup sugerował, że pamięć przestrzenna, strategiczne podejmowanie decyzji i oceny numeryczne związane z konfliktem poza grupą mogą być równie ważne. Eksperymenty z mangustami karłowatymi w RPA obejmowały symulowanie obecności konkurencyjnej grupy przy użyciu odtwarzania nawoływań lub prezentacji odchodów. Ponownie zaobserwowano zmiany w zachowaniu, a także w masie ciała i reprodukcji. „Wykazaliśmy, że konflikt poza grupą może prowadzić do krótkoterminowych zmian w czujności, pielęgnacji i ruchu, ale efekty mogą być trwałe i mieć zaskakujące, potencjalnie pozytywne konsekwencje na reprodukcję, takie jak lepsze przeżycie młodych”, wyjaśnia badaczka Amy Morris-Drake.
Modelowanie predykcyjne
Do przewidywania niedostatecznie zbadanych aspektów konfliktu pozagrupowego, takich jak korzyści dla członków grupy wynikające z walki z intruzami, wykorzystano modelowanie matematyczne. Przeprowadzono modelowanie, a przewidywania zweryfikowano następnie u ryb pielęgnicowatych, gdy wprowadzono intruzów i zarejestrowano wysiłek obronny członków grupy. Co ciekawe, w eksperymencie pobocznym zaobserwowano niemal odwrotność konfliktu pozagrupowego, gdy osy pomagały w budowaniu nie swoich gniazd. „Teoria dostosowania włącznego w ramach biologii ewolucyjnej została wykorzystana do wykazania, że jest to spowodowane malejącymi korzyściami ze współpracy, ale nie »bet-hedgingiem« czy pośrednią wzajemnością”, zauważa badacz Patrick Kennedy, laureat nagrody Thomasa Henry‘ego Huxleya Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego i nagrody Marsha oraz medalu Johna C. Marsdena Towarzystwa Linneuszowskiego.
Co to oznacza dla ludzi
Odkrycie, w jaki sposób konflikt pozagrupowy wpływa na zachowanie, hormony, sprawność i ewolucję, ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia dynamiki grupy, współpracy i społeczności. „Prześledzenie ewolucji społeczeństwa w celu lepszego zrozumienia konfliktu ma wyraźne implikacje dla ludzi, biorąc pod uwagę naszą skłonność do konfliktów międzygrupowych, najbardziej oczywistych w przypadku działań wojennych”, mówi Radford. Radford wykorzystuje obecnie mapowanie przestrzenne i modelowanie ruchu wraz z danymi i eksperymentami terenowymi, aby zidentyfikować strategiczne zachowania wyprzedzające mangusty karłowatej, które rozwinęły się, aby zapewnić powodzenie w przyszłych konfliktach. Projekt Outgroup został sfinansowany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych.
Słowa kluczowe
Outgroup, konflikt, mangusta karłowata, ryby pielęgnicowate, reprodukcja, ewolucyjny, gatunek, zachowanie, poznawczy, zagrożenie
