Prezentowanie najlepszych ofert w zakresie technologii odnawialnych
Unia Europejska wspiera konsumentów w procesie przechodzenia na energię ze źródeł odnawialnych i dba o to, by rozwiązania OZE były bardziej przystępne cenowo. Jednym z najlepszych przykładów jest przyjęty w 2019 roku pakiet „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków”. Dzięki niemu miliony mieszkańców Europy zainwestowało w panele fotowoltaiczne oraz efektywne energetycznie systemy grzewcze. „Zanim jednak konsumenci będą mogli czerpać korzyści, jakie przynoszą takie technologie, konieczne jest rozwiązanie wielu problemów oraz ominięcie szeregu barier”, zauważa Eoin Kelly, specjalista ds. polityki energetycznej w Europejskiej Organizacji Konsumenckiej – BEUC. „Wiele osób nadal nie wie, jakie korzyści mogą przynieść im te rozwiązania i możliwości”.
Konsumenci na czele transformacji energetycznej
Aby rozwiązać ten problem, zespół finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu CLEAR-X zorganizował programy zakupów zbiorowych w Bułgarii, Litwie, Macedonii Północnej, Słowacji, Słowenii oraz na Cyprze, w których wzięło udział przeszło 38 000 klientów. Olbrzymie zainteresowanie przełożyło się na inwestycje w odnawialne źródła energii o łącznej wartości 27 milionów euro, których skutkiem będzie zwiększenie mocy zainstalowanej o 40 GWh, co oznacza oszczędności energii pierwotnej sięgające 2,15 GWh. Konsorcjum projektu promuje wśród konsumentów w sześciu krajach wiedzę o korzyściach płynących z zastosowania efektywnych energetycznie rozwiązań oraz odnawialnych źródeł energii. Celem jest skłonienie dodatkowych 17 000 konsumentów do podjęcia działań mających na celu oszczędzanie energii. Aby usprawnić proces wdrażania nowych technologii, zespół projektu CLEAR-X będzie promować wdrażanie lepszych regulacji oraz zachęt dla konsumentów dotyczących produktów i usług w zakresie OZE. W listopadzie 2022 roku działało już sześć programów zakupów zbiorowych, w których wzięło udział aż 5 700 konsumentów. Efektem były inwestycje w efektywne energetycznie technologie oraz rozwiązania OZE o łącznej wartości 1,5 miliona euro oraz 1,23 GWh zaoszczędzonej energii. Do czasu zakończenia projektu w 2024 roku zostanie zrealizowanych siedem dodatkowych programów.
Lepsze polityki sprzyjają wykorzystywaniu odnawialnych źródeł energii
Partnerzy skupieni wokół projektu CLEAR-X przeanalizowali przepisy obowiązujące w poszczególnych krajach i przyjrzeli się bliżej dostępnym systemom finansowania. Na podstawie przeprowadzonych prac i analiz zidentyfikowali osiem kluczowych przeszkód utrudniających realizację inwestycji w odnawialne źródła energii oraz opracowali osiem zaleceń politycznych, które zostały przedstawione poszczególnym rządom krajowym. Na przykład słowacka organizacja konsumencka Spoločnosti ochrany spotrebiteľov (S.O.S.) skutecznie lobbowała za zwiększeniem państwowych dofinansowań na efektywne energetycznie technologie oraz odnawialne źródła energii. Założenia rządowego programu „Wyremontuj Dom” zostały zmienione w taki sposób, by gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji finansowej, które nie mogą pozwolić sobie na pokrycie kosztów inwestycji, otrzymały dofinansowanie sięgające nawet 95 % kosztów. Gospodarstwa domowe w lepszej sytuacji finansowej mogą skorzystać ze zwiększonego budżetu programu, z kolei lista refundowanych produktów została poszerzona między innymi o panele fotowoltaiczne i pompy ciepła. Całkowicie wstrzymano finansowanie montażu kotłów gazowych. Dzięki działaniom organizacji S.O.S. Słowacka Agencja Ochrony Środowiska udziela obecnie porad i wsparcia administracyjnego osobom składającym wnioski w ramach programu. Organizacja S.O.S. z powodzeniem lobbowała również na rzecz zmian w programie Słowackiej Agencji Innowacji i Energii „Ekologia dla Gospodarstw Domowych”, dzięki czemu budżet na instalacje OZE został zwiększony. Co więcej, składanie wniosków w ramach programu jest teraz otwarte – dofinansowania nie są przyznawane na zasadzie „kto pierwszy, ten lepszy”, która powodowała, że budżet programu był rozdysponowany w ciągu kilku godzin, a środki trafiały jedynie do najbardziej świadomych konsumentów.
Wspieranie organizacji konsumenckich w całej Europie
Bazując na doświadczeniach zebranych przez zespół projektu CLEAR 2.0, projekt CLEAR-X realizuje i rozwija sprawdzony model zakupów zbiorowych. W tym celu angażuje i wspiera organizacje konsumenckie w Europie Środkowej, Wschodniej i Południowej w realizacji podobnych programów dla konsumentów. Rozwijanie zdolności tych organizacji konsumenckich odbyło się dzięki stworzeniu podręcznika opisującego organizację tego rodzaju działań, którym towarzyszyły warsztaty wyjaśniające proces organizacji skutecznej kampanii zakupów zbiorowych. Organizacja BEUC odpowiedzialna za koordynację projektu CLEAR-X, opublikowała podręcznik, który trafił do każdej z 46 organizacji członkowskich w 32 krajach.
Słowa kluczowe
CLEAR-X, konsument, OZE, gospodarstwo domowe, zakupy zbiorowe, organizacja konsumencka, system finansowania, odnawialne źródło energii
