Rozwiązanie problemu zanieczyszczenia mórz tworzywami sztucznymi
Wzrost produkcji tworzyw sztucznych w ciągu ostatnich 50 lat spowodował istotne problemy związane z zanieczyszczeniem zarówno ekosystemów wodnych, jak i lądowych. Plastikowe odpady gromadzą się w rzekach, morzach i oceanach w postaci makroplastiku (>5 mm) i mikroplastiku (<5 mm). Gatunki morskie i przybrzeżne zaplątują się w plastikowe odpady lub połykają mikroplastiki – które wyglądają podobnie do planktonu – myląc je z pożywieniem. W rezultacie mikroplastiki mogą ostatecznie trafić do żołądka człowieka, który jest następny w łańcuchu pokarmowym.
Narzędzia do wykrywania makro- i mikroplastiku
Misją finansowanego ze środków UE projektu CLAIM było podjęcie działań przeciwko zanieczyszczeniu tworzywami sztucznymi przy użyciu innowacyjnych technologii. „Naszym celem było stworzenie podstaw dla zdrowego, wolnego od makro- i mikroplastików środowiska morskiego w morzach europejskich przy użyciu czystej technologii”, objaśnia George Triantafyllou, koordynator projektu i dyrektor badawczy w Greckim Ośrodku Badań Morskich. Naukowcy stworzyli zestaw narzędzi, które pozwoliły im zidentyfikować najbardziej zanieczyszczone odpadami z tworzyw sztucznych punkty na morzu. Zestaw ten obejmuje narzędzia modelujące, które uwzględniają prądy morskie, fale i wiatr w celu symulacji przemieszczania się tworzyw sztucznych ze źródeł lądowych do morza. Dane z obserwacji morskich pochodzące z systemów FerryBox również okazały się bardzo użytecznym środkiem do gromadzenia informacji, których nie można było pozyskać konwencjonalnymi metodami. Ponadto zespół projektu CLAIM opracował pasywny system filtrowania, który dostarczył informacji na temat rozmieszczenia śmieci morskich w Morzu Śródziemnym i Bałtyckim. Użyto go na pokładzie jednostek wyposażonych w systemy FerryBox lub inne przepływowe systemy pompowania wody morskiej.
Synergetyczne technologie przeciwko morskim odpadom z tworzyw sztucznych
Aby zapobiec przedostawaniu się dryfujących śmieci do morza, konsorcjum opracowało system CLEAN TRASH®, który składa się z serii pływających barier zaprojektowanych podobnie jak te stosowane przy wyciekach ropy. Po umieszczeniu przy ujściach rzek system wykazał ponad 95-procentową skuteczność w zbieraniu plastikowych odpadów, które składały się głównie z tworzywa sztucznego i styropianu opakowaniowego. Odpady zebrane przy użyciu systemu CLEAN TRASH® można poddać dalszemu przetwarzaniu za pomocą niewielkiego urządzenia do obróbki termicznej zwanego pirolizerem. Wykorzystuje on wysoką temperaturę, którą zawdzięcza zastosowaniu plazmy, do przekształcania odpadów stałych w palny gaz, który można wykorzystać jako źródło energii na potrzeby oświetlenia, ogrzewania i ładowania akumulatorów. Niewielkie rozmiary pirolizera umożliwiają wykorzystanie go zarówno w portach i przystaniach, jak i na małych łodziach czy statkach, które oczyszczają morze z makroplastiku. Zespół CLAIM zaprojektował i stworzył również technikę filtracji, która ma na celu wyłapywanie wszystkich mikroplastików w oczyszczalniach ścieków i ich dalszy rozkład przy użyciu światła słonecznego. Technologia obejmuje zautomatyzowane urządzenie filtrujące oraz reaktor fotokatalityczny, który wykorzystuje nanotechnologię do ułatwienia rozkładu tworzyw sztucznych po wystawieniu ich na działanie światła.
Podnoszenie świadomości na temat zanieczyszczenia mórz tworzywami sztucznymi
Narzędzia i technologie opracowane w ramach projektu są dostępne w formie umożliwiającej natychmiastową instalację. Oprócz dostarczenia istotnych informacji na temat rozproszenia tworzyw sztucznych w ekosystemie morskim narzędzia te wykazały, że zanieczyszczenie tworzywami sztucznymi morskich obszarów chronionych danego kraju może pochodzić ze źródeł spoza jego jurysdykcji krajowej. Dlatego w celu utrzymania czystości i bezpieczeństwa mórz krajów europejskich niezbędna jest współpraca pomiędzy nimi. Konsorcjum zadbało o podniesienie w społeczeństwie i wśród interesariuszy świadomości na temat problemu mikroplastików w oceanach i znaczenia ekosystemów morskich. Jego członkowie wzięli również udział w tworzeniu wytycznych politycznych w celu dostosowania odpowiednich przepisów i zapewnienia zachęt do wspierania działań łagodzących skutki zanieczyszczenia mórz tworzywami sztucznymi.
Słowa kluczowe
CLAIM, makroplastik, mikroplastik, modelowanie, pirolizer, filtrowanie ścieków, FerryBox, CLEAN TRASH®
