Jak wygląda proces recyklingu tworzyw sztucznych?
Największą zmorą wszystkich ekologów już od dawna są tworzywa sztuczne. Nauczono nas, że plastik będzie zalegał na wypiskach śmieci przez tysiąclecia albo przyczyni się do zniszczenia życia w morzach i oceanach. Warto więc dowiedzieć się wreszcie, co tak naprawdę dzieje się ze zużytymi pojemnikami na żywność czy butelkami po napojach, które wrzucamy do specjalnego pojemnika na odpady. „W miejscu zbiórki odpadów z tworzyw sztucznych rozpoczynają się w zasadzie trzy różne ścieżki prowadzące do recyklingu, na składowisko odpadów albo do spalarni”, wyjaśnia Morico, starsza inżynier procesu we włoskiej firmie NextChem. „Powodem, dla którego nie wszystkie rodzaje tworzyw sztucznych mogą być poddane recyklingowi, jest fakt, że z każdym kolejnym cyklem jakość materiału spada, dodatkowo materiały ulegają wymieszaniu,a po jakimś czasie zupełnie nie nadają się do ponownej obróbki”. Specjalistka zwraca też uwagę na trudności z recyklingiem mieszanych lub mocno zanieczyszczonych materiałów, które przez to często trafiają na składowiska odpadów lub do spalarni. Oddzielanie strumienia odpadów plastikowych, które nadają się do recyklingu, od reszty tworzyw, odbywa się na różne sposoby: ręcznie, w specjalnych bębnach do odwirowywania drobniejszych kawałków lub w separatorze balistycznym, w którym materiały są sortowane za pomocą wstrząsów na taśmie transportującej odpady. Poszczególne rodzaje tworzyw sztucznych są następnie segregowane w sposób mechaniczny. Najczęściej do recyklingu trafia politereftalan etylenu (PET), wykorzystywany w produkcji opakowań spożywczych, takich jak butelki na napoje, polietylen o dużej gęstości (HDPE), który znajdziemy na przykład w kartonach na mleko i opakowaniach po szamponach do włosów, a także polipropylen (PP), używany między innymi do produkcji tacek na gotowe dania. „Tworzywa sztuczne są sortowane także według koloru”, dodaje Morico. „Następnie taki materiał jest myty i rozdrabniany, czego efektem są plastikowe płatki, które można przetworzyć na nowe produkty”. Należy jednak pamiętać, że niektóre rodzaje tworzyw sztucznych są trudne w recyklingu. Jednym z nich jest poliester używany w produkcji sztucznych włókien, z których wyrabiane są między innymi tkaniny, sieci czy ubrania. Polimery, z których składa się poliester są w zasadzie takie same, jak w tworzywie PET. Ponadto poliester jest tworzywem termoplastycznym, co oznacza, że może zostać przetopiony i uformowany na nowo. „Mimo to obecnie stosowane mechaniczne metody separacji nie radzą sobie z poliestrem”, zauważa Morico. „Dzieje się tak, ponieważ tworzywo to jest zazwyczaj zmieszane z innymi materiałami, co sprawia, że separacja staje się niezwykle trudnym wyzwaniem”. W efekcie ogromna ilość tworzywa sztucznego, które mogłoby znaleźć nowe zastosowanie, ląduje na wysypiskach lub w spalarniach. W związku z tym wiele różnych instytucji badawczych i firm poszukuje nowych metod separacji. Jednym z możliwych rozwiązań, nad którym Morico pracuje w ramach finansowanego przez UE projektu DEMETO, jest separacja chemiczna z użyciem mikrofal. Umożliwia ona rozbijanie łańcuchów polimerowych w poliestrze, w wyniku czego uzyskiwane są drobne cząsteczki wolne od zanieczyszczeń i barwników. „W ten sposób można odzyskiwać cząsteczki o wysokim stopniu czystości, które nadają się do ponownego wykorzystania w produkcji nowych polimerów pierwotnych”, tłumaczy Morico. „Ta technika mogłaby również przyczynić się do rozwiązania problemu polimerów gorszej jakości uzyskiwanych z innych tworzyw sztucznych i sprawić, że więcej tworzyw trafi do recyklingu”. Wszystkie te osiągnięcia mogą oznaczać, że sektor recyklingu tworzyw sztucznych czeka świetlana przyszłość. Co więcej, wszystkie państwa członkowskie UE są zobowiązane do ustanowienia oddzielnych programów odbioru odpadów tekstylnych do 2025 roku. Wydajne technologie recyklingu pomogą więc zapewnić, by duża część takich materiałów była wykorzystywana ponownie. „Młodsze pokolenia są szczególnie wyczulone na kwestie środowiskowe”, zaznacza Morico. „Nie mam więc wątpliwości, że wraz z postępem technologicznym i wzrostem wydajności zbiórek odpadów więcej tworzyw sztucznych będzie poddawanych recyklingowi”. To oznacza, że być może w przyszłości będziemy kupować kremy z filtrem przeciwsłonecznym w buteleczkach wykonanych z używanych swetrów, które były bożonarodzeniowym hitem w poprzednim roku. Kliknij tutaj, aby dowiedzieć się więcej o badaniach Barbary Morico: Innowacyjne wykorzystanie mikrofal sposobem na recykling odpadów plastikowych
Słowa kluczowe
DEMETO, tworzywo sztuczne, recykling, poliester, składowisko odpadów, wysypisko, spalanie, PET, HDPE, polipropylen