Lekarze rodzinni podkreślają konieczność wykonywania badań przesiewowych w kierunku zaburzeń rytmu serca
Badanie ankietowe przeprowadzone wśród lekarzy rodzinnych w ramach finansowanego ze środków Unii Europejskiej projektu AFFECT-EU wykazało potrzebę włączenia badań przesiewowych wykrywających przypadki migotania przedsionków do programów szczepień przeciw grypie i profilaktyki nowotworów. Migotanie przedsionków jest często niewykrywanym zaburzeniem rytmu serca, które jest przyczyną nierównej pracy serca oraz nadmiernego przyspieszenia pulsu. W efekcie może prowadzić do ryzyka wystąpienia udaru, niewydolności serca i innych powikłań związanych z układem sercowo-naczyniowym. Szacuje się, że w Europie na chorobę tę cierpi przeszło 11 milionów osób, a ze względu na postępujące starzenie się społeczeństwa ich odsetek może znacząco wzrosnąć w nadchodzących latach. Wyniki badania zostały zaprezentowane podczas konferencji Europejskiego Stowarzyszenia Rytmu Serca (EHRA), która odbyła się w 2022 roku. Wydarzenie zostało zorganizowane jako sympozjum Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC), jednego z partnerów projektu AFFECT-EU. „Z przeprowadzonego przez nasz zespół badania wynika, że w Europie wprowadzono dotychczas niewiele programów badań przesiewowych w kierunku migotania przedsionków, choć lekarze pierwszego kontaktu są przekonani, że takie rozwiązania są potrzebne”, zauważa doktorantka i autorka badania Paulien Vermunicht z Uniwersytetu w Antwerpii (Belgia) w wypowiedzi zacytowanej w informacji prasowej opublikowanej na stronie internetowej ESC. Jak czytamy w informacji prasowej, jedno z wcześniejszych badań przeprowadzonych w ramach projektu AFFECT-EU wykazało, że najlepszym podejściem jest wykonywanie przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej badań przesiewowych w kierunku migotania przedsionków u pacjentów zgłaszających się do placówek i gabinetów z dowolnego powodu przy pomocy niewielkich, podręcznych elektrokardiografów z jednym odprowadzeniem. W najnowszym badaniu, którego wyniki zostały przedstawione na konferencji EHRA w 2022 roku, badacze poprosili lekarzy pierwszego kontaktu w Europie o wyrażenie swojej opinii na temat wdrożenia tego rodzaju badań przesiewowych w codziennej praktyce klinicznej. Wypełniana przez nich ankieta wielokrotnego wyboru zawierała pytania dotyczące aktualnych praktyk oraz postrzegania badań przesiewowych w kierunku różnych chorób, możliwości przeprowadzania badań przesiewowych przy okazji innych czynności z wykorzystaniem jednoodprowadzeniowego elektrokardiografu, przeszkód we wdrażaniu tego typu badań, a także rozwiązań preferowanych przez samych lekarzy. Spośród 561 otrzymanych odpowiedzi, blisko 87 % lekarzy pierwszego kontaktu stwierdziło, że w ich regionie nie prowadzi się obecnie badań przesiewowych pozwalających na wykrywanie migotania przedsionków. W komunikacie prasowym czytamy także, że „Respondenci biorący udział w badaniu ocenili potrzebę wprowadzenia standardowych badań przesiewowych w kierunku migotania przedsionków na 82,3 w skali od 0 do 100, uznając je za niemal tak samo ważne jak badania w kierunku nowotworu jelita grubego (86,5), piersi (86,8) oraz szyjki macicy (89,2)”. Problem może stanowić wykonalność badań – aż 87,2 % respondentów stwierdziło, że ich gabinety nie są wyposażone w elektrokardiografy z pojedynczym wyprowadzeniem.
Przeszkody i rozwiązania
Blisko 25 % lekarzy pierwszego kontaktu stwierdziło w badaniu, że już teraz mogą prowadzić badania przesiewowe w kierunku migotania przedsionków bez żadnych przeszkód. Pozostali respondenci zgłaszali badaczom zróżnicowane przeszkody, począwszy od zapotrzebowania na dodatkową edukację przed wdrożeniem tego rodzaju badań (18,9 %), brak odpowiednich zasobów w gabinetach (18,7 %) oraz obawy związane z błędnym rozpoznaniem migotania przedsionków (10,5 %). Blisko 25 % lekarzy pierwszego kontaktu jako rozwiązanie wybrało włączenie badań przesiewowych w kierunku migotania przedsionków do istniejących programów szczepień przeciw grypie lub profilaktyki nowotworów. Innym niemal równie popularnym wyborem było selekcjonowanie pacjentów do przebadania pod kątem tego zaburzenia za pomocą algorytmów wbudowanych w oprogramowanie wykorzystywane przez placówki podstawowej opieki zdrowotnej. „Członkowie konsorcjum projektu AFFECT-EU opracowali algorytm, który pozwala wybrać na podstawie danych medycznych pacjentów, u których może występować ryzyko migotania przedsionków”, zauważyła prof. Renate Schnabel, przedstawicielka Uniwersyteckiego Centrum Medycznego Hamburg-Eppendorf (Niemcy), organizacji koordynującej projekt AFFECT-EU (DIGITAL, RISK-BASED SCREENING FOR ATRIAL FIBRILLATION IN THE EUROPEAN COMMUNITY). „Gdy pacjent zgłasza się do gabinetu lekarskiego z dowolnego powodu, oprogramowanie informuje lekarza pierwszego kontaktu, który może następnie wykonać przesiewowe badanie EKG. Procedura ta jest obecnie testowana w Niemczech i stanowi bardzo ważny krok naprzód w walce z tą chorobą”. Więcej informacji: strona projektu AFFECT-EU
Słowa kluczowe
AFFECT-EU, serce, migotanie przedsionków, badania przesiewowe, rytm serca, lekarz pierwszego kontaktu, lekarz rodzinny, EKG
