Skuteczne poszukiwanie minerałów z mniejszą szkodą dla środowiska
Wdrażanie na szeroką skalę czystych technologii energetycznych w ramach strategii transformacji energetycznej doprowadziło do wzrostu zapotrzebowania na rudy zawierające metale, takie jak kobalt, miedź, lit, nikiel i cynk. Zatem bezpieczne i zrównoważone dostawy surowców są niezbędnym warunkiem utrzymania prężnie działającej i odpornej gospodarki. Surowce krytyczne stanowią najważniejszy czynnik napędzający zieloną i cyfrową transformację, w związku z czym mają fundamentalne znaczenie dla Unii Europejskiej, która pragnie rozwijać swoją autonomię strategiczną. Co więcej, surowce krytyczne są kluczowe dla dalszych postępów w zakresie transformacji unijnych systemów energetycznych w ramach celów klimatycznych na 2030 rok i planów osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 roku. Niestety, poszukiwanie minerałów wiąże się z wieloma przeszkodami, takimi jak zróżnicowane warunki geologiczne, wrażliwość środowiska naturalnego czy pokrywa osadów lodowcowych w arktycznych regionach północnej Europy. Z kolei istotnym problemem w przypadku regionów Europy Środkowej, będących głównymi producentami metali, jest duża gęstość zaludnienia i niska akceptacja społeczna.
Metody poszukiwania minerałów bez szkody dla środowiska
Najważniejszym celem finansowanego przez UE projektu NEXT było opracowanie nowych technologii poszukiwania minerałów, które pozwalają zmniejszyć koszty, oszczędzić czas, a przy tym nie niszczyć środowiska. Do konsorcjum projektu przystąpiło 16 partnerów z sześciu państw członkowskich UE (Niemcy, Hiszpania, Francja, Malta, Finlandia i Szwecja) uznawanych za regiony będące największymi producentami metali w Europie. W ramach projektu nowe, przyjazne dla środowiska technologie zostały przetestowane na różnych rodzajach złóż mineralnych i odpowiednio zoptymalizowane. Mimo że główne pasy metalogeniczne w tych sześciu krajach charakteryzują się zróżnicowanymi warunkami geologicznymi, każdy z nich posiada nadające się do eksploatacji źródła istotnych metali. „Naszym celem było zwiększenie wydajności poszukiwania minerałów”, mówi Vesa Nykänen, profesor geoinformatyki pracujący w Fińskiej Służbie Geologicznej i koordynator naukowy projektu NEXT.
Nowe technologie poszukiwawcze
Zespół projektu NEXT opracował szereg technik poszukiwawczych, takich jak modelowanie geologiczne, metody eksploracji geochemicznej oraz nowe, bardziej zaawansowane metody geofizyczne z wykorzystaniem dronów. Ponadto przedmiotem ich pracy było modelowanie systemów mineralnych (ang. mineral systems modelling), przetwarzanie danych i integracja danych z zastosowaniem technologii sztucznej inteligencji. Połączenie tych metod daje nadzieję na szybsze odkrywanie złóż rud, zwiększenie ogólnej produktywności oraz ograniczenie wierceń, które są zdecydowanie najdroższą czynnością w procesie poszukiwania surowców. Modele opracowane przez naukowców pozwalają lepiej zrozumieć ramy geologiczne procesów orogenicznych, a połączone dane geofizyczne i geochemiczne pomagają zobrazować strukturę i charakter badanej gleby i podłoża skalnego. Parametry te odgrywają istotną rolę w tworzeniu modeli predykcyjnych wykorzystywanych podczas eksploracji. Dokładność tych modeli ma z kolei zasadnicze znaczenie dla tworzenia map perspektywicznych, które pozwalają wyróżnić obszary o wysokim prawdopodobieństwie występowania surowców mineralnych i pomagają bardziej precyzyjnie wybrać miejsce wierceń. Co więcej, mapy te mogą okazać się przydatne nie tylko dla przedsiębiorstw wydobywczych, ale również dla podmiotów zajmujących się planowaniem przestrzennym. We współpracy z serwisem CORDIS konsorcjum projektu NEXT opracowało Mapę projektów, która jest ogólnodostępnym narzędziem oferowanym na portalu CORDIS. Daje ona użytkownikom możliwość uzyskania cennych informacji na temat synergii badań naukowych, a także zapoznania się z działalnością w zakresie poszukiwania i wydobywania minerałów w Europie.
Słowa kluczowe
NEXT, poszukiwanie minerałów, górnictwo, ruda, technologie poszukiwawcze, geologia
