Umacnianie demokracji w czasach populizmu
Ambitny program, który obejmował analizę historyczną i porównawczą, wykorzystanie uczenia maszynowego i laboratoriów demokracji bezpośredniej, w których uczestniczyły poszczególne grupy obywateli, sprawił, że zespół projektu PaCE (Populism And Civic Engagement – a fine-grained, dynamic, context-sensitive and forward-looking response to negative populist tendencies) zdołał osiągnąć to, co zdaniem Bruce’a Edmondsa jest najważniejszym wynikiem prac. „Istnieją znaczące różnice między partią »populistyczną«, a partią »natywistyczną«”, zaczyna wyjaśnienia dyrektor Centrum Modelowania Polityki przy Manchester Metropolitan University w Zjednoczonym Królestwie. „Na pierwszy rzut oka można je ze sobą pomylić, ale mechanizmy ich działania są zupełnie inne”.
Dziel i rządź
Krótko mówiąc, przekonania natywistyczne zamykają się w narracji ojczyzna kontra „inni”, natomiast populizm zasadza się na zdefiniowaniu małej, oderwanej od rzeczywistości elity postawionej w opozycji do „zwykłych ludzi”. Różnice jednak sięgają dalej niż tylko podstawowych przekonań. Edmonds wskazuje, że po zdobyciu władzy politycznej przedstawiciele tych dwóch nurtów działają zgoła odmiennie. „Populiści (na przykład La Lega we Włoszech) rządzą sprawniej i lepiej się adaptują”, mówi. „Z kolei w szeregach natywistów (na przykład austriackiej Partii Wolności) zwykle dochodzi do rozłamu, często wręcz do szybkiej implozji, której może towarzyszyć skandal”. Wprowadzenie tego rozróżnienia było istotną częścią projektu PaCE, ale badacze chcieli też pokazać przykłady tych przypadków, w których mimo dostępności drogi populistycznej udało się jej ostatecznie uniknąć. „Islandia jest tego doskonałym przykładem”, wyjaśnia Edmonds. „Po poważnym kryzysie finansowym (będącym częścią szerszego światowego krachu finansowego) wyborcy na Islandii mogli z łatwością obrać drogę populistyczną. Zamiast tego wybrali bardzo liberalny rząd, który ciężko pracował nad przywróceniem kondycji finansów publicznych i stanu gospodarki do pozytywnego wzrostu”.
Badanie populizmu z wykorzystaniem sztucznej inteligencji
Oprócz dokładnego zdefiniowania, czym są, a czym nie są ruchy populistyczne i wskazania ich alternatyw, zespół projektu PaCE mocno interesował się także wykorzystaniem narzędzi cyfrowych do badania, monitorowania i śledzenia ruchów populistycznych w przestrzeni internetowej, zwłaszcza w mediach społecznościowych. „Przeprowadziliśmy wszechstronną ręczną analizę działań wielu partii politycznych, w szczególności tekstów, których używają do promowania przyświecających im idei i swojej ideologii, a następnie przekazaliśmy ją naszym islandzkim partnerom”, mówi Edmonds. „Oni z kolei użyli setek słów kluczowych wziętych z tej analizy, przygotowali algorytmy uczenia maszynowego, które następnie przeszkolili pod kątem rozpoznawania tych idei”. Opracowana analiza jest dostępna publicznie w panelu PaCE, narzędziu, które umożliwia użytkownikom łatwe śledzenie historii i tematów narracyjnych omawianych przez ruchy populistyczne w internecie. Kod odpowiedzialny za filtrowanie i analizę danych udostępniono do powszechnego wykorzystania.
Laboratoria demokracji w erze COVID
Ostatnim elementem projektu PaCE była seria interaktywnych „laboratoriów demokracji”, które miały się odbyć się z osobistym zaangażowaniem uczestników w kilku krajach europejskich. Laboratoria te miały pomóc w ustaleniu, co naprawdę wyborcy myślą o licznych ideach promowanych przez populistów i co może skłaniać ich do głosowania na partie populistyczne. „Pandemia COVID-19 zmusiła nas do przeniesienia tych działań do sieci, ale mimo to udało się nam odpowiednio dostosować narzędzia i uzyskać satysfakcjonujące zaangażowanie publiczne, z czego jestem osobiście bardzo dumny”, podsumowuje Edmonds. „Obecnie analizujemy uzyskane wyniki i podsumowujemy je w sposób, który będzie przydatny dla decydentów”.
Słowa kluczowe
PaCE, populizm, ruchy populistyczne, natywiści, SI, laboratoria demokracji, media społecznościowe, wyborcy
