Inteligentne rozwiązania na rzecz zrównoważonego zaopatrzenia w żywność w Europie
Kilka ostatnich dziesięcioleci to dla europejskiego systemu rolno-spożywczego okres pełen wyzwań związanych z wyżywieniem rosnącej liczby ludności, zwiększeniem przejrzystości w zakresie produkcji żywności i zmniejszeniem śladu węglowego. Z czasem stało się jasne, że europejski przemysł rolno-spożywczy może osiągnąć wyższy poziom zrównoważenia, ale pod jednym warunkiem: niezbędne jest przeprowadzenie innowacyjnej modernizacji łańcucha dostaw żywności. W tym kontekście zespół finansowanego przez UE projektu SMARTCHAIN poświęcił ostatnie trzy lata na analizę krótkich łańcuchów dostaw żywności i ich potencjału w zakresie transformacji systemu produkcji, dystrybucji i konsumpcji żywności w Europie. „Podczas trzech lat intensywnej pracy w ramach projektu SMARTCHAIN przeanalizowaliśmy 18 krótkich łańcuchów dostaw żywności z dziewięciu krajów, żeby nie tylko zrozumieć czynniki, które decydują o ich sukcesie, ale także określić największe potrzeby, bariery i przeszkody z nimi związane, badając temat głównie z perspektywy konsumentów”, powiedział dr F. Javier Casado Hebrard z koordynującego projekt niemieckiego Uniwersytetu w Hohenheim, w artykule opublikowanym na stronie internetowej Europejskiej Rady Informacji o Żywności. Jako że realizacja projektu zbliża się ku końcowi, zespół opublikował broszurę zawierającą główne wnioski i zalecenia, które pomogą rozpowszechnić koncepcję krótkich łańcuchów dostaw żywności opartych na współpracy. „W broszurze projektu SMARTCHAIN rolnicy, producenci żywności i inne podmioty zaangażowane w krótkie łańcuchy dostaw żywności znajdą proste do zastosowania rozwiązania, zalecenia i przydatne wskazówki na temat tego, jak osiągać lepsze wyniki biznesowe i jednocześnie podnosić zrównoważony charakter działalności. Opracowaliśmy też szereg praktycznych zaleceń politycznych dla decydentów, których wdrożenie może przyczynić się do rozwoju krótkich łańcuchów dostaw żywności oraz zwiększenia ich konkurencyjności”, wyjaśnił dr Casado Hebrard w artykule.
Krótkie łańcuchy dostaw żywności? A co to jest?
Krótkie łańcuchy dostaw żywności to oparte na współpracy systemy, w których lokalni rolnicy i producenci żywności sprzedają swoje produkty z wykorzystaniem mało rozbudowanej siatki pośredników lub nawet bez ich pomocy, czyli bezpośrednio klientom. W takich systemach lokalni producenci zazwyczaj ściśle ze sobą współpracują, żeby promować lokalną żywność, która przeważnie jest transportowana na niewielkie odległości od rolnika do konsumenta. Efektem jest bardziej zrównoważona i przejrzysta produkcja żywności oraz zacieśnione więzy społeczne, nie wspominając o bardziej sprawiedliwych cenach zarówno dla rolników, jak i dla konsumentów. Takie systemy zyskały w ostatnich latach w Europie na popularności, dając producentom większą siłę przetargową, a konsumentom większy wgląd w proces produkcji żywności. Przy okazji przyczyniły się do zmniejszenia śladu węglowego całego przemysłu.
Zalecenia i przeszkody
W broszurze można znaleźć kilka zaleceń dla przedsiębiorstw, które obejmują np. szczegółowe przedstawienie oferty, wykorzystanie możliwości sprzedaży internetowej, promowanie produktów w lokalnych restauracjach, kawiarniach i hotelach oraz stawianie na tworzenie sieci kontaktów i organizowanie inicjatyw społecznych, które mogą poprawić relacje z klientami. Zespół sugeruje także, by korzystać z narzędzi innowacji społecznych, takich jak współtworzenie i współpraca. Według broszury, jeśli podmioty zaangażowane w krótkie łańcuchy dostaw żywności „postawią także na innowacje społeczne – jeśli zmienią sposób komunikacji, myślenia i współpracy – ich krótkie łańcuchy dostaw żywności zyskają lepszy punkt wyjścia do tego, by stać się prężnie działającymi systemami, które nieustannie się rozwijają, świetnie prosperują i wywierają stały, pozytywny wpływ na społeczeństwo. Oznacza to, że innowacje społeczne mogą przyczynić się do zwiększenia zdolności społeczeństwa w zakresie podejmowania proaktywnych działań i reagowania na lokalne i globalne wyzwania”. W broszurze wskazano też czynniki, które spowalniają proces wdrażania krótkich łańcuchów dostaw żywności. Wśród nich wymieniono ograniczone i nieprzewidywalne ilości produktów, łatwo psujące się i drogie produkty, brak zaufania, niską świadomość wśród konsumentów oraz brak dostatecznej współpracy z innymi producentami. W ramach projektu SMARTCHAIN (Towards Innovation - driven and smart solutions in short food supply chains) powstała także platforma innowacji, której celem jest promowanie transferu wiedzy, stosowania praktycznych i innowacyjnych rozwiązań oraz dzielenia się doświadczeniami przez podmioty zaangażowane w krótkie łańcuchy dostaw żywności. Jak można przeczytać we wspomnianym artykule, wkrótce na platformie pojawi się do pobrania broszura dostępna w ośmiu nowych wersjach językowych: francuskiej, greckiej, hiszpańskiej, niderlandzkiej, niemieckiej, serbskiej, węgierskiej i włoskiej. Więcej informacji: strona projektu SMARTCHAIN
Słowa kluczowe
SMARTCHAIN, żywność, zaopatrzenie w żywność, krótki łańcuch dostaw żywności, rolnik, producent, konsument
