Kształtowanie przyszłości diagnostyki szkodników upraw w UE
Każdego roku na świecie odnotowuje się około 40 % straty w plonach roślin uprawnych wywołane działaniem szkodników i chorobami, co odbija się na gospodarce, bezpieczeństwie żywnościowym i zrównoważonym charakterze rolnictwa. Rozwiązaniem tego problemu mogłyby być szybkie, precyzyjne i wiarygodne metody wykrywania i identyfikacji szkodników. Ocena skuteczności tych testów jest jednak w większości prowadzona w laboratoriach lub w ramach badań skuteczności oferujących ograniczone możliwości, co stawia pod znakiem zapytania jakość i wiarygodność testów diagnostycznych oraz podkreśla potrzebę standaryzacji procesów ich walidacji. Zespół finansowanego przez UE projektu VALITEST postanowił zmienić ten stan rzeczy. „Nasz główny cel zakłada poprawę wiarygodności diagnostyki szkodników roślin”, wyjaśnia Mathieu Rolland, zastępca koordynatora projektu. Aby go osiągnąć, zespół rozpoczął prace od uzupełnienia istniejących i opracowania nowych danych walidacyjnych do wykrywania i identyfikacji szkodników roślin, które są istotne dla różnych zainteresowanych stron. Naukowcy zamierzają także zharmonizować procedury oraz wspierać współpracę pomiędzy interesariuszami, która pomoże w opracowaniu skuteczniejszej diagnostyki.
Poprawa diagnostyki
Dane walidacyjne nie są dostępne dla wszystkich laboratoryjnych testów diagnostycznych wykrywających obecność szkodników, zatem kontrola jakości i wiarygodności ich wyników wymaga dodatkowych danych. Wychodząc naprzeciw tej potrzebie, zespół projektu przeprowadził dwuetapowe badania skuteczności testów, w ramach których przeanalizowano skuteczność 83 testów wykrywających 11 rodzajów szkodników z wykorzystaniem około 10 000 próbek. „W rezultacie uzyskaliśmy dane walidacyjne dla priorytetowej grupy szkodników, a jednocześnie udało nam się ulepszyć i zharmonizować procedury walidacyjne”, zauważa Rolland. Zespół projektu VALITEST przyczynił się także do poprawy metod badawczych, proponując nowe wytyczne i narzędzia statystyczne do analizy danych walidacyjnych, które pozwalają zwiększyć wiarygodność wyników uzyskanych z użyciem sekwencjonowania o wysokiej przepustowości. Zostaną one wykorzystane do weryfikacji stosownych norm Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin (EPPO) – PM 7/98 i PM 7/122 – lub opracowania nowych. „Przygotowaliśmy również nowe wytyczne dotyczące produkcji materiałów referencyjnych niezbędnych do przeprowadzania wiarygodnej walidacji testów i rutynowej diagnostyki”, dodaje Rolland.
Przyszłość testów i zdrowia roślin
Ocena skuteczności w połączeniu z podejściem horyzontalnym może pomóc laboratoriom w zarządzaniu i dowodzeniu swoich kompetencji w zakresie badań. W ramach optymalizacji tej metody zespół wysłał ankiety do laboratoriów zarejestrowanych w bazie EPPO, aby rozpoznać ich potrzeby i zgromadzić opinie na temat horyzontalnych testów skuteczności. Rozpoczęto także rozmowy z organami akredytacyjnymi dotyczące potencjalnej metody ochrony roślin w odniesieniu do poziomu i częstotliwości wykonywania testów skuteczności w laboratoriach. „Co więcej, zorganizowano szkolenia internetowe skierowane do laboratoriów, składające się z serii webinariów i ćwiczeń praktycznych dotyczących walidacji, organizacji badań nad skutecznością testów, a także rozwoju, zatwierdzania i rutynowego wykorzystywania wysokowydajnych testów opartych na sekwencjonowaniu”, potwierdza Rolland. Celem projektu VALITEST jest wprowadzenie na rynek testów, które zostały zatwierdzone zgodnie z normami międzynarodowymi i są wytwarzane przez MŚP zajmujące się produkcją zestawów diagnostycznych. Trwają ponadto prace nad unijną Kartą Diagnostyki Zdrowia Roślin opisującą procedury oceny jakości na potrzeby produkcji i walidacji testów komercyjnych oferowanych przez producentów z UE, która pomoże w zagwarantowaniu jakości i niezawodności produktów. Jednocześnie „wraz z naszymi partnerami dążymy do utworzenia unijnego Stowarzyszenia Branży Diagnostyki Zdrowia Roślin”, podsumowuje Rolland. Pomoże to MŚP utrzymać się na rynku.
Słowa kluczowe
VALITEST, diagnostyka, szkodnik roślin, dane walidacyjne, zdrowie roślin, badania skuteczności testów, EPPO, ochrona roślin
