Program EJP SOIL – ważna międzynarodowa inicjatywa mająca na celu zbudowanie zintegrowanej społeczności badawczej zajmującej się przyjaznym dla klimatu gospodarowaniem glebami uprawnymi
Pięcioletni program European Joint Programme on Soil, czyli EJP SOIL wystartował w lutym 2020 roku, skupiając 26 partnerów z 24 krajów europejskich i dysponując budżetem wynoszącym niemal 80 milionów euro, z których przeszło połowę – 40 milionów euro – przekazała bezpośrednio Unia Europejska. Jaki jest cel programu? Stworzenie warunków sprzyjających włączeniu gleb uprawnych do walki z kluczowymi problemami stojącymi przed społeczeństwem, takimi jak ograniczanie skutków zmiany klimatu, przystosowanie naszych gospodarek do trwających zmian czy popularyzacja zrównoważonej produkcji rolnej. Pomimo tego, że projekt EJP SOIL wystartował w ramach programu „Horyzont 2020”, realizowane w jego ramach prace będą ściśle zbieżne i powiązane z założeniami najnowszego programu Unii Europejskiej w zakresie badań naukowych i innowacji – „Horyzont Europa” – a także proponowanej misji UE dotyczącej zdrowia gleb i bezpieczeństwa żywnościowego zatytułowanej „Caring for Soil is Caring for Life”. Prace w ramach projektu mają również przyczynić się do realizacji ambitnych celów klimatycznych nakreślonych w Europejskim Zielonym Ładzie oraz wchodzących w jego skład strategiach, w tym Strategii Różnorodności Biologicznej, Strategii „Farm to Fork”, Strategii Adaptacji oraz Europejskim Pakcie na rzecz Klimatu. Zespół badawczy koordynowany przez francuski Narodowy Instytut Badań Rolniczych, Żywności i Środowiskowych (INRAE) czeka kilka lat ciężkich prac.
Ogrom celów, ambicji i zadań
Jednym z głównych celów jest wsparcie europejskich badaczy zajmujących się gospodarowaniem glebami rolnymi. Zespół zamierza zrealizować to założenie poprzez koordynację i wdrożenie działań w zakresie badań, edukacji, szkoleń i budowania potencjału, a także opracowanie zharmonizowanych systemów informacji na temat gleby oraz ich promowanie w celu osiągnięcia globalnej spójności i możliwości ich wykorzystania. Działania obejmą kluczowe kwestie związane z węglem w glebie – czynnikiem kluczowym dla wysiłków związanych z łagodzeniem skutków zmiany klimatu. Także naukowe oczekiwania związane z projektem są stosunkowo duże – badacze liczą na nowe odkrycia w zakresie przyjaznego dla klimatu gospodarowania gruntami uprawnymi oraz na ilościowe określenie kompromisów i synergii pomiędzy zrównoważoną produkcją rolną, adaptacją do zmiany klimatu oraz ograniczaniem jej wpływu, degradacją gleby, jej jakością oraz innymi usługami ekosystemowymi, takimi jak kontrola erozji. Odkrycia te mają przyczynić się do poszerzenia wiedzy na temat sekwestracji węgla w glebach rolnych w różnych warunkach panujących na terenie całej Europy oraz ich wkładu w łagodzenie skutków zmiany klimatu. Nowa wiedza będzie pełniła również rolę podwalin pod szczegółowe i poparte dowodami zalecenia oraz porady, na których oprą się zasady i polityki wdrażane na szczeblach lokalnym, regionalnym, krajowym i unijnym. Ostatnim z celów programu EJP SOIL jest zwiększanie świadomości ludności w zakresie kluczowych zagadnień dotyczących zdrowia i stanu gleby, a także rozpowszechnianie wiedzy na temat gospodarki gruntami uprawnymi, wpływu gleby na zrównoważone rolnictwo, walki ze zmianą klimatu oraz szeroko pojętych aspektów ochrony środowiska.
Słowa kluczowe
EJP SOIL, Horyzont 2020, Horyzont Europa, European Joint Programme on Soil, zdrowe gleby, usługi ekosystemowe, rolnictwo, zmiana klimatu, Europejski Zielony Ład, gospodarowanie glebami uprawnymi