Oto IMAJINE, ambitny projekt mający na celu rozwiązanie problemu nierówności terytorialnych w Europie
Zespół projektu IMAJINE (Integrative Mechanisms for Addressing Spatial Justice and Territorial Inequalities in Europe) intensywnie pracuje nad zaprojektowaniem mechanizmów polityki integracyjnej służących zwalczaniu nierówności terytorialnych w Europie. Projekt rozpoczął się w 2018 roku, a zakończy w grudniu 2021 roku, obejmuje 16 uczestników z 13 krajów i jest koordynowany przez brytyjski Uniwersytet w Aberystwyth. W ostatnim roku trwania projektu sformułowano już pewne istotne spostrzeżenia dotyczące obszarów wiejskich. Zauważono, że ogólne nierówności dochodów między obszarami wiejskimi a miejskimi w całej Europie zmniejszyły się, ale trend ten w mniejszym stopniu objął najbiedniejsze gospodarstwa wiejskie. Stwierdzono również, że istnieje wiele nierówności między obszarami wiejskimi a miejskimi wewnątrz regionów, czego często nie odwzorowują oficjalne statystyki.
Znaczenie migracji dla nierówności terytorialnych
Oprócz tych spostrzeżeń badacze odkryli, że migracja funkcjonuje jako nieformalny mechanizm, za pomocą którego jednostki łagodzą nierówności wiejsko-miejskie, m.in. poprzez wykorzystanie różnic w kosztach nieruchomości do mobilności społecznej, wysyłanie przekazów pieniężnych, przepływ wiedzy fachowej oraz „kontrurbanizację w kryzysie”, czyli powracanie mieszkańców miast do wcześniejszych miejsc zamieszkania znajdujących się na obszarach wiejskich (lub przeprowadzek w te miejsca po raz pierwszy) w trudnych czasach. Obserwacje te są wynikiem szczegółowych badań nad zależnościami między migracją a nierównościami, obejmujących stałych mieszkańców i imigrantów w Grecji, Irlandii, Holandii, Polsce, Rumunii i Walii. Badacze z projektu IMAJINE zwrócili również uwagę, że napięcia w społecznościach wiejskich mogą pojawiać się z powodu napływów migracyjnych z obszarów miejskich. Zjawisko to było wielokrotnie zgłaszane jako dowód anegdotyczny w czasie pandemii. Mieszkańcy obszarów wiejskich martwili się wzrostem liczby zakażeń w swoim regionie jako efektu przeprowadzek mieszkańców miast, którzy na czas izolacji chętnie przeprowadzali się na wieś.
Nowy punkt widzenia obrany podczas pandemii
Wybuch pandemii skłonił naukowców z projektu IMAJINE do przyjrzenia się temu, w jaki sposób wpłynie ona na nierówności terytorialne w Europie. Stwierdzono, że skutki gospodarcze i społeczne pandemii były najdotkliwsze dla najuboższych mieszkańców i najbiedniejszych regionów krajów, w których odnotowano najwięcej przypadków. Badacze stwierdzili, że w krajach o stosunkowo niskiej ogólnej częstości występowania COVID-19 ogniska zachorowań są zazwyczaj zlokalizowane w jednym bądź dwóch miastach lub regionach, tak jak w Finlandii, gdzie większość przypadków odnotowano w regionie Helsinek. Wyniki badań projektu IMAJINE pokazują jednak, że chociaż skupiska zwykle pojawiają się i rozwijają w zamożnych regionach miejskich, to kiedy wirus dociera do mniej zamożnych (często wiejskich) regionów, ich mieszkańcy mocniej odczuwają jego skutki. To wskazuje, że wczesne działania mające na celu ograniczenie geograficznego rozprzestrzeniania pandemii COVID-19 są kluczowe dla ograniczenia skutków wystąpienia ogniska wirusa. Zespół projektu IMAJINE kontynuował swoje prace przez cały 2020 rok. Badacze konsolidowali wyniki badań oraz analizowali geograficzne rozprzestrzenianie się koronawirusa, w szczególności biorąc pod uwagę wpływ dobrobytu i położenia na obszarach wiejskich na powagę skutków występowania choroby.
Słowa kluczowe
IMAJINE, nierówności terytorialne, migracja, obszary wiejskie, kontrurbanizacja, COVID-19, koronawirus