Pozytywny wpływ leków obniżających poziom cholesterolu na profil bakterii jelitowych u osób otyłych
Mikrobiom, materiał genetyczny wszystkich mikroorganizmów żyjących w ludzkim ciele, ma ogromne znaczenie dla naszego rozwoju, odporności i odżywiania. Choroby kardiometaboliczne, takie jak choroby serca, oraz zaburzenia metabolizmu, takie jak otyłość i cukrzyca, są powiązane z dysfunkcją mikrobiomu. Na przestrzeni ostatnich lat zintensyfikowano badania w tym obszarze. Mikrobiom jelitowy, tzn. materiał genetyczny mikroflory jelitowej – złożonych mikroorganizmów (bakterii, drożdży i wirusów) zasiedlających przewód pokarmowy – zwrócił szczególną uwagę naukowców w związku z chorobami kardiometabolicznymi. Ponadto powszechnie wiadomo, że stosowanie niektórych leków, takich jak neutralizatory kwasu żołądkowego, jest powiązane z zaburzeniami flory bakteryjnej w jelitach. Zespół naukowców, częściowo finansowany w ramach unijnego projektu METACARDIS, zbadał bakterie jelitowe u 900 uczestników z Danii, Niemiec i Francji. Badacze opublikowali swoje ustalenia w czasopiśmie „Nature”, stwierdzając w swoim artykule, że statyny – popularna klasa leków obniżających poziom cholesterolu – może potencjalnie modulować mikroflorę jelitową. W komunikacie prasowym partnera projektu METACARDIS, Uniwersytetu Kopenhaskiego, czytamy: „Już wcześniej wykazano, że mikroflora jelitowa u osób otyłych różni się od mikroflory u osób szczupłych oraz wykazuje małą różnorodność bakteryjną, relatywne zubożenie dobrych bakterii i zdominowanie pozostałych bakterii przez stany zapalne”. Jak zauważono w tym samym komunikacie prasowym, naukowcy „zidentyfikowali grupę bakterii zwaną enterotypem Bact2, który występuje u 4 % osób szczupłych i mających nadwagę, oraz u 18 % osób otyłych, które nie stosowały statyn – grupy leków obniżających poziom cholesterolu”. W dalszej części komunikatu czytamy: „U otyłych uczestników badania, którym podawano statyny, występowanie niezdrowego enterotypu Bact2 było znacznie niższe (6 %) niż u osób nieleczonych statynami (18 %), co było porównywalne do poziomów stwierdzonych u uczestników nieotyłych (4 %). Ten sam trend został potwierdzony we flamandzkim badaniu liczącym 2 000 uczestników”.
Terapia statynami
Jak wyjaśniono w komunikacie prasowym, statyny są stosowane do obniżania ryzyka chorób układu krążenia, takich jak choroba wieńcowa, i leki z tej grupy są przepisywane ponad 200 milionom osób na świecie. „Oprócz skutków w postaci obniżenia cholesterolu, statyny również łagodzą stany zapalne, które mogą być częściowo powiązane z zaburzeniem mikroflory jelitowej. Wyniki sugerują, że statyny mogłyby modulować zaburzoną mikroflorę jelitową i powiązany stan zapalny u osób otyłych”. Badacze wskazują, że wyniki badania powinny być interpretowane ostrożnie, ponieważ są oparte na analizach przekrojowych, a nie na analizie procesu leczenia. To oznacza, że nie można powołać się na związki przyczynowe na podstawie tych obserwacji, nie można też wykluczyć roli czynników dodatkowych wpływających na te wyniki. Na przykład uczestnicy przyjmujący statyny mogli zacząć prowadzić radykalnie zdrowy styl życia po zdiagnozowaniu u nich większego ryzyka zachorowania na choroby kardiometaboliczne, co z kolei mogło mieć wpływ na ich ekosystem jelitowy. W artykule w czasopiśmie „Nature” podkreślono, „że przekrojowy projekt badania nie pozwala wykluczyć potencjalnych czynników zakłócających, wynikających albo z przyjętej metodyki (rzadsze występowanie enterotypu Bact2 ze względu na określoną chorobę, na którą przepisano statyny) albo z nieuwzględnionej zmiany diety lub stylu życia z powodu diagnozy (uczestnicy wdrożyli działania promujące zdrowie i/lub modulujące mikroflorę jelitową jako uzupełnienie terapii statynami)”. Projekt METACARDIS (Metagenomics in Cardiometabolic Diseases) był realizowany w latach 2012–2018. Jego celem było zbadanie interakcji między mikroflorą jelitową, zdrowiem i chorobami kardiometabolicznymi. Więcej informacji: strona projektu METACARDIS
Słowa kluczowe
METACARDIS, bakterie jelitowe, choroby kardiometaboliczne, statyny, mikroflora jelitowa