Szybki test diagnostyczny i świetliki a zwalczanie COVID-19
Aby w przyszłości skutecznie radzić sobie w sytuacjach kryzysowych dotykających obszaru zdrowia publicznego, trzeba rozumieć przebiegi pandemii, takich jak epidemia COVID-19. W wielu krajach panuje przekonanie, że badanie na obecność przeciwciał stanowi podstawę do opracowania strategii wyjścia z izolacji. „Dzięki badaniom naukowym prowadzonym w ramach trzech finansowanych ze środków unijnych projektów – LUMABS, ABSENS i SwitchProteinSwitch – zespół naukowców zdołał opracować test diagnostyczny na obecność przeciwciał, który „wykorzystuje białka wykrywające emitujące światło w wyniku zachodzenia reakcji chemicznych, które znamy z badań nad świeceniem świetlików”, wyjaśnia prof. Maarten Merkx z Politechniki w Eindhoven, na której prowadzone były projekty LUMABS, ABSENS i SwitchProteinSwitch. W artykule prasowym zamieszczonym na stronie Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych profesor Merkx wyjaśnia niuanse prowadzonych badań: „Obecność przeciwciała docelowego wywołuje zmiany w strukturze białka wykrywającego, co ma wpływ na kolor emitowanego przez nie światła – z zielonego przechodzi ono w niebieskie. Metoda ta jest dla nas tak korzystna, ponieważ badanie można przeprowadzić bezpośrednio na próbce krwi, a sygnał da się wykryć za pomocą aparatu fotograficznego w zwykłym smartfonie”. Prof. Merkx dodaje: „Projekt zakładał także przygotowanie papierowych pasków testowych zawierających tę samą substancję – nazywamy to »świecącymi w ciemności« paskami diagnostycznymi”. Profesor podkreśla, że tę samą metodę „można by wykorzystać do wykrywania koronawirusa; badania nad jej skutecznością już się rozpoczęły”. Jak tłumaczy: „Aby przeprowadzić badanie dokładnie w taki sposób, jaki stosowaliśmy w pierwotnym projekcie, musielibyśmy znać dokładną budowę przeciwciał SARS-CoV-2 [ciężkiego zespołu niewydolności oddechowej koronawirusa 2], ale niedawno opracowaliśmy nowy rodzaj białek wykrywających, który umożliwia wykrycie wszystkich przeciwciał celujących w określone białko występujące w strukturze wirusa. Nie wiemy tylko, czy takie badanie będzie wystarczająco czułe. Jeśli tak, dzięki tej metodzie będzie można przeprowadzać testy niebywale szybko i bez użycia drogiej aparatury, co jest jej niewątpliwą zaletą”. Prof. Merkx zauważa także, że choć opracowana metoda przypuszczalnie nie przyczyni się znacznie do doraźnego zwalczania skutków pandemii koronawirusa, „może okazać się niezwykle istotna, gdyby obecny kryzys miał się znacznie przedłużyć”. Naukowiec wyjaśnia, że dzięki niej mamy również szansę lepiej radzić sobie w przypadkach kolejnych pandemii.
Odpowiedź immunologiczna
Przeciwciała to wyspecjalizowane białka, które pomagają ciału pozbyć się wrogich organizmów, takich jak bakterie, wirusy czy grzyby. Jakość wykonywanych obecnie testów na obecność przeciwciał rodzi wątpliwości, a eksperci nie wiedzą, jak długo przeciwciała pozostają w organizmie po zwalczeniu infekcji i czy zapewnią wystarczającą ochronę przed kolejnym zachorowaniem. W tym samym komunikacie prasowym profesor Merkx mówi: „Zakłada się, że osoba, w której organizmie raz doszło do wywołania odpowiedzi immunologicznej, nie zapadnie ponownie na tę samą chorobę lub przynajmniej będzie ją przechodzić znacznie łagodniej. Taka informacja, gdyby udało się ją potwierdzić w przypadku koronawirusa, miałaby kolosalne znaczenie na przykład dla osób pracujących z ludźmi z grupy ryzyka oraz wszystkich tych, którzy chcieliby wiedzieć, czy mogą bezpiecznie odwiedzić starszych członków rodziny bądź wrócić do pracy. Wprawdzie przyjmuje się, że obecność przeciwciał w organizmie stanowi ochronę, ale w przypadku koronawirusa wymaga to jeszcze potwierdzenia. Jeśli je uzyskamy, będziemy też musieli stwierdzić, jak długo będzie trwać taka ochrona”. Projekt LUMABS (Therapeutic antibody drug monitoring using bioluminescent sensors proteins and a smartphone) został zakończony w listopadzie 2018 r. Projekt ABSENS (Exploring the diagnostics market for simple and fast point-of-care antibody detection) dobiegł końca w 2015 r., a projekt SwitchProteinSwitch (Engineering protein switches: sensors and regulators for biology and diagnostics) – w 2016 r. Więcej informacji: Projekt LUMABS Projekt ABSENS Projekt SwitchProteinSwitch
Słowa kluczowe
LUMABS, ABSENS, SwitchProteinSwitch, COVID-19, badania na obecność przeciwciał