Powstrzymywanie procederu podrabiania oliwy z oliwek przy pomocy łańcucha bloków
Europa jest głównym producentem oliwy z oliwek. Na jej terenie mieści się wiele najbardziej znanych światowych marek produkujących oliwę wysokiej jakości. Każdego roku w Europie produkuje się oliwę z oliwek o wartości około 3 miliardów euro – głównie w Hiszpanii, Włoszech i Grecji. Oliwa z oliwek nie jest pierwszym towarem, jaki przychodzi na myśl, gdy mówimy o oszustwach, jednak jej podrabianie jest poważnym i coraz większym problemem na terenie całej Unii Europejskiej. Szacuje się, że straty rynkowe w Europie powstałe w wyniku podrabiania oliwy z oliwek wynoszą około 1,5 miliarda euro rocznie. Oprócz strat finansowych proceder ten może mieć też poważne konsekwencje dla zdrowia ludzkiego – w 1981 roku w Hiszpanii miał miejsce przypadek podrobienia oliwy, który dotknął ponad 20 000 osób, a w wyniku tego wydarzenia z powodu zespołu toksycznego zmarły setki osób. „Istnieją różne sposoby na podrobienie oliwy: można po prostu wymyślić markę, wlać coś do butelki i oznaczyć ją, jak tylko się zapragnie”, wyjaśnia Enrique Lizaso, dyrektor ds. technologii w BlockTac i koordynator projektu STOPTHEFRAUDINOLIVEO. Oliwa może być rozcieńczana niskiej jakości i chemicznie rafinowanymi olejami lub takimi, które do momentu otworzenia butelki i dodania ich do posiłku mogą się już zepsuć. Klienci – w większości przypadków – nie są w stanie rozpoznać, czy ich oliwa jest podrobiona, nawet po jej spróbowaniu. Istnieją co prawda kontrolerzy oliwy z oliwek, ale jest ich zbyt mało, aby mogli sprawdzić każdą butelkę. Co więcej same kary nie wystarczą, by zapobiec oszustwom. W ramach projektu STOPTHEFRAUDINOLIVEO opracowano inteligentne technologiczne rozwiązanie tego problemu. BlockTac to nowy rodzaj pieczęci cyfrowej oparty na technologii łańcucha bloków, która pozwala klientom na weryfikację autentyczności oliwy w supermarkecie przy użyciu smartfonu.
Oznaczone, zapieczętowane, dostarczone
„Już na samym początku zdecydowaliśmy, że system powinien być niezwykle łatwy w użyciu: po skierowaniu swojego smartfonu na umieszczony na produkcie kod QR klient powinien natychmiast otrzymać informację, czy konkretna butelka jest oryginalna, czy też nie”, mówi Lizaso. Każda pieczęć posiada dwuwarstwową etykietę. Klient odkleja jedną warstwę, aby odsłonić kod QR. Do skanowania kodu można użyć dowolnego smartfonu (z systemem iOS lub Android), a aplikacja sprawdzi, czy butelka jest zarejestrowana w łańcuchu bloków. Jeśli butelka jest oryginalna, zostaje ona wtedy oznaczona jako otwarta. Jeśli została ona już wcześniej sprawdzona, klient zostanie o tym poinformowany. „Jeśli rejestr łańcucha bloków nie zawiera danego kodu QR, wyświetla się komunikat »brak informacji, uwaga, spożycie na własne ryzyko!«” mówi Lizaso. Jeśli fałszerz podrabia produkt, zwykle wiąże się to z produkcją o wiele większej liczby dodatkowych sztuk. Oznacza to produkcję setek albo tysięcy butelek. W takim przypadku oszust może skopiować kod QR, który znajdzie się na każdej z podrobionych butelek. Gdy tylko jedna z nich zostanie „otwarta” przy użyciu aplikacji BlockTac, wszystkie pozostałe zostaną oznaczone jako otwarte lub jako ewentualne podróbki. Klient może wtedy zdecydować, co zrobić. W ramach projektu zawarto dotąd umowy na 3,5 miliona sztuk, a celem na rok 2020 jest dobicie do liczby 10 milionów produktów, co uczyni go największym jak dotąd, po kryptowalutach, przypadkiem wykorzystania technologii łańcucha bloków. „Jesteśmy bardzo wdzięczni UE za danie nam tej szansy”, podsumowuje Lizaso.
Słowa kluczowe
STOPTHEFRAUDINOLIVEO, oliwa z oliwek, łańcuch bloków, oszustwo, QR, kod