Znacząca rola migrantek w Turynie epoki nowożytnej
Wyniki realizowanego na Uniwersytecie w Cambridge projektu FemEcoMig dowodzą, że kobiety odegrały kluczową rolę w mającym miejsce w XVIII i XIX wieku napływie ludności do rozkwitającego Turynu, stolicy Księstwa Sabaudii. Z ich posagów często pokrywano początkowe koszty przeprowadzki i osiedlenia. Zamężne i niezamężne kobiety znajdowały pracę w dynamicznie rozwijającym się sektorze usług, produkcji i rzemiosła. „Moje badanie pokazuje, że kobiety nie były jedynie towarzyszkami mężczyzn, ale proaktywnymi graczami”, mówi Beatrice Zucca Micheletto, badaczka korzystająca ze wsparcia programu „Maria Skłodowska-Curie”. „Przez długi czas w piśmiennictwie naukowym opisywano migrujące kobiety jako podążające za mężami, ojcami lub braćmi, które wykonywały podstawowe prace jako gospodynie domowe lub opiekunki na rzecz własnego gospodarstwa domowego lub innych członków rodziny”. Zucca Micheletto przyjrzała się jednak dokładniej roli, jaką kobiety odgrywały w osiedlaniu się w Turynie, badając spisy ludności, dokumenty sądowe i akty notarialne z lat 1705–1858. Wykorzystała przy tym swoje członkostwo w zespole Cambridge Group for the History of Population and Social Structure. Zgodnie ze zgromadzonymi danymi, Turyn odnotowywał wysokie wskaźniki migracji zarówno kobiet, jak i mężczyzn, jeszcze zanim industrializacja doprowadziła do eksplozji miast w XIX wieku. „Ten intensywny napływ ludności miał miejsce pomimo okresów kryzysu społecznego i gospodarczego oraz pomimo wojny i podbojów napoleońskich”, mówi Zucca Micheletto. Badanie poszerza wiedzę historyków na temat kobiet-służących na rynku pracy w Turynie. Węgiersko-brytyjski ekonomista John Hajnal i brytyjski historyk Peter Laslett twierdzili, że służba była jednym z podstawowych elementów „zachodnioeuropejskiego modelu małżeństwa”. W niektórych częściach Europy, począwszy od XVI wieku, kobiety wychodziły za mąż później. Nastoletni chłopcy i dziewczęta zaczynali jako służący i z myślą o przyszłym małżeństwie zbierali pieniądze do dość zaawansowanego wieku. Jednak badanie w projekcie FemEcoMig pokazało, że w Turynie pracowały służące-imigrantki reprezentujące wszystkie grupy wiekowe i różne fazy cyklu życia, tak zamężne, jak niezamężne. Znajdowały one zatrudnienie w sektorze usług jako służące, kelnerki, pokojówki i guwernantki, ale pracowały także w rzemiośle i produkcji. Zajmowały się przędzeniem i tkaniem jedwabiu, wykonywały koronki, wstążki i lamówki, szyły w domach, a także pracowały w warsztatach i pierwszych fabrykach. Niektóre były szewcami. W XIX wieku coraz więcej kobiet podejmowało pracę w przemyśle tytoniowym. W projekcie FemEcoMig przyjrzano się również procesowi naturalizacji 500 migrantów, którzy w XVIII wieku zostali poddanymi księcia. Naturalizacja była przywilejem nielicznych imigrantów. Nie wiązała się ona z nadaniem praw politycznych czy obywatelskich takich jak obecnie, ale dawała określone korzyści ekonomiczne. Naturalizowana ludność nie była objęta zakazem dziedziczenia mienia przez potomków i mogła swobodnie handlować oraz pracować na terenie całego kraju. Zucca Micheletto ma nadzieję, że jej praca stanie się inspiracją dla dalszych badań interdyscyplinarnych i historiograficznych mających na celu dokładniejsze zrozumienie historii migracji i roli, jaką odgrywają w niej kobiety: „Projekt FemEcoMig ukazuje kluczową rolę ekonomiczną i społeczną migrantek w dziedzinie niezależnej migracji, jak również w migracji rodzin”.
Słowa kluczowe
FemEcoMig, migrantki, nowożytny Turyn, Sabaudia, rynek pracy w Turynie, migracja
