Wspólne projektowanie uczestnictwa obywatelskiego w monitorowaniu środowiska
„Jednym z głównych zadań projektu Ground Truth 2.0 jest wspólne projektowanie i wdrażanie obserwatoriów obywatelskich, które pomagają (lokalnym) interesariuszom w zrównoważonym zarządzaniu zasobami naturalnymi”, mówi koordynatorka projektu Uta Wehn. Zbierając dane przy użyciu aplikacji mobilnych i mediów społecznościowych, obywatele wnoszą swój wkład w pozyskiwanie ważnych informacji i odgrywają istotną rolę w monitorowaniu środowiska.
Z Europy do Afryki
Wysiłki podejmowane przez 14 podmiotów zaangażowanych w prace konsorcjum doprowadziły do powstania obserwatoriów obywatelskich w Europie i Afryce, co pokazało, że taka inicjatywa jest z technologicznego punktu widzenia możliwa do zrealizowania i wdrożenia w sposób trwały, a same obserwatoria przynoszą wiele korzyści społecznych i ekonomicznych. I tak, belgijskie obserwatorium obywatelskie Meet Mee Mechelen koncentruje się na wzmocnieniu dialogu pomiędzy obywatelami a decydentami dzięki platformie do wymiany informacji o jakości powietrza i hałasie w silnie zurbanizowanym środowisku Flandrii. Obserwatorium KlimaatRobuust St-Andries w Antwerpii jest miejscem, gdzie obywatele, naukowcy i decydenci mogą spotykać się bezpośrednio oraz online, by gromadzić informacje i wymieniać się wiedzą na temat stresu termicznego. Z kolei w Hiszpanii zebrane przez obywateli w ramach obserwatorium obywatelskiego RitmeNatura.cat dane zostaną wykorzystane do pogłębiania wiedzy na temat wpływu zmian klimatu na zjawiska lokalne oraz do ulepszenia lokalnych polityk i praktyk. Celem powstałego w Kenii obserwatorium obywatelskiego Maasai Mara jest podejmowanie przez grupy reprezentujące różne interesy działań na rzecz poszukiwania równowagi pomiędzy zachowaniem różnorodności biologicznej a zapewnieniem mieszkańcom zrównoważonego źródła utrzymania. Obserwatorium Niti Luli w Zambii ma być platformą do wspierania istniejących inicjatyw i prospołecznego zarządzania zasobami naturalnymi, zwiększając tym samym wpływ lokalnych społeczności na decyzje dotyczące ich życia i bytu.
Zaawansowane technologicznie zarządzanie zasobami
Ulewne deszcze, które w Holandii doprowadziły do lokalnych powodzi, mogły być skutkiem zmian klimatu. Dlatego głównym celem obserwatorium obywatelskiego Grip Op Water Altena jest wymiana danych i wiedzy jako podstawy do tego, aby przyjrzeć się problemowi z perspektywy możliwych działań. „W ramach platformy działa strona internetowa, na której znajdują się informacje na temat powodzi w okresach (również historycznych) pluwiału, doniesienia o projektach realizowanych przez władze miejskie i jednostki zarządzające zasobami wodnymi, przykłady działań, jakie mogą podejmować sami obywatele, a także kwestionariusze online oraz liczne obserwacje. Wcześniej takie informacje były dostępne wyłącznie dla ekspertów, a teraz są prezentowane szerokiej grupie odbiorców. Mamy więc gotową infrastrukturę do komunikowania się na wypadek wystąpienia kolejnej powodzi w przyszłości”, mówi Wehn. Obserwatorium obywatelskie VattenFokus, które powstało w Szwecji, koncentruje się na zarządzaniu jakością wody w systemach społeczno-ekologicznych. Platforma, obejmująca swoim zasięgiem region Södermanland, jest adresowana do interesariuszy, którzy współpracują ze sobą poprzez zbieranie danych i wymianę wiedzy, uzupełniając w ten sposób formalne zarządzanie ekosystemem wodnym w regionie. Jak wyjaśnia koordynatorka projektu: „Aplikacja FreshWater Watch opracowana przez EarthWatch, która umożliwia obywatelom wykonywanie pomiarów jakości wody w zbiornikach wodnych i ich rejestrowanie, została z powodzeniem zaadaptowana i dopasowana do wymogów użytkowników”. Jest to rozwiązanie, które łączy w sobie zestaw polowy do wykonywania pomiarów oraz aplikację webową i mobilną do rejestrowania i przesyłania danych, w tym danych geolokalizacyjnych, parametrów środowiskowych i zdjęć badanego obszaru.
Zasięg i zaangażowanie
Partnerzy projektu zwiększają świadomość na temat prac prowadzonych przez obserwatoria obywatelskie oraz ich rezultatów. W ramach tygodnia Ground Truth obchodzonego w 2019 roku organizowane były webinaria, lokalne wydarzenia i warsztaty. To pięciodniowe wydarzenie poświęcone było efektom działań obserwatoriów w Afryce i Europie i stało się okazją do stworzenia filmów wideo dokumentujących lokalne obchody, które zorganizowano w kilku obserwatoriach obywatelskich. Projekt Ground Truth 2.0 nawiązał współpracę z innymi finansowanymi ze środków UE projektami; w ramach tej współpracy powstał informator dotyczący polityki „Obserwatoria obywatelskie – głos obywateli w monitoringu środowiska”. Podsumowując bezpośrednie korzyści płynące z projektu, Wehn powiedziała: „Dzięki starannie zaprojektowanym obserwatoriom obywatelskim wszyscy obywatele, a nie tylko naukowcy i specjaliści, mogą uczestniczyć w zdobywaniu wiedzy, podejmowaniu decyzji środowiskowych i wspólnym planowaniu”.
Słowa kluczowe
Ground Truth 2.0, obserwatoria obywatelskie, obserwatorium obywatelskie, woda, monitorowanie środowiska, zasoby naturalne, irygacja