Szkolenie pracowników budowlanych w zakresie rozwiązań BIM skutkuje powstawaniem lepszych budynków o niemal zerowym zużyciu energii
Rok 2021 stanowił punkt zwrotny dla całego sektora budowlanego i remontowego. Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków wymaga, aby każdy nowy projekt budowlany zakładał niemal zerowe zużycie energii (NZEB). Do roku 2050 dyrektywa ta zacznie obowiązywać także w zakresie renowacji budynków. jednocześnie choć pochód w stronę osiągnięcia efektywności elektrycznej już się rozpoczął, wystarczy przyjrzeć się pewnym kwestiom z bliska, by zrozumieć, że czekającą nas droga jest pełna przeszkód i wybojów. „Nadal istnieje znacząca przepaść między zaplanowaną a rzeczywistą charakterystyką budynków, zarówno pod względem efektywności energetycznej, jak i jakości środowiska wewnętrznego”, mówi Narjisse Ben Moussa, specjalistka ds. zrównoważonego rozwoju i projektów europejskich w Alliance Villes Emploi. „Można to wyjaśnić wieloma czynnikami, a jednym z nich jest brak wykwalifikowanej siły roboczej”. Ben Moussa i jej współpracownicy zajmujący się projektem BIMplement (Towards a learning building sector by setting up a large-scale and flexible qualification methodology integrating technical, cross-craft and BIM related skills and competences) chcą, by zmiany na lepsze objęły cały łańcuch wartości. Przykładowo w Niderlandach zespół dostrzegł wiele przypadków, w których modele przygotowane przy pomocy narzędzi modelowania informacji o budynku (BIM) nie były wykorzystywane w praktyce. Powodem był brak komunikacji między podmiotami odpowiedzialnymi za przygotowanie modeli a pracownikami budowy. Taki sam proces został zaobserwowany we Francji, gdzie znajomość procesów BIM stwierdzono w nielicznych mniejszych i średnich spółkach budowlanych. Osoby świadome ich istnienia stosują je wyłącznie w fazie projektowej i to na podstawie planów dwuwymiarowych, ponieważ nikt nawet nie myśli o wdrożeniu procesów BIM na etapie wykonania. Takie podejście może poważnie zaszkodzić wynikom w zakresie efektywności energetycznej, jakich spodziewamy się po projektach NZEB.
Dotarcie do właściwych interesariuszy
„Skoncentrowaliśmy się na przedsiębiorstwach i pracownikach budowlanych, którzy do tej pory w większości pozostawali w tyle z wiedzą na temat strategii dotyczących procesu BIM. Jesteśmy głęboko przekonani, że to właśnie oni mogą zagwarantować zgodność realizacji z projektem”, wyjaśnia Ben Moussa. Projekt skupił się w szczególności na wentylacji i szczelności budynków. Przykładowo we Francji przeprowadzone przez zespół szkolenie w zakresie „praktycznych rozwiązań i zachowania szczelności na etapie budowy” przyczyniło się do podwojenia, a czasem nawet potrojenia poziomu szczelności remontowanych budynków w porównaniu do projektów, które realizowano bez takiego szkolenia dla ekipy budowlanej. To tylko jeden z efektów uruchomienia projektu. Zespół wybrał kilka laboratoriów pilotażowych (krajowych lub regionalnych centrów kształcenia w zakresie rozwiązań BIM oraz projektów budowlanych), w których zwiększono nacisk na prowadzenie testów szkoleniowych w zakresie narzędzi i metod nauczania dostosowanych do potrzeb pracowników budowlanych. Z kolei w Niderlandach udało się wdrożyć narzędzia sprawdzania dojrzałości procedur BIM, dzięki czemu organizacje oraz poszczególni członkowie łańcucha wartości będą w stanie wykrywać luki w kształceniu wykonawców. Gdy ten etap prac dobiegnie końca, będzie można wdrożyć odpowiednie rozwiązania mające podnieść kompetencje zainteresowanych stron. „Zakres projektu BIMplement wykracza daleko poza metodologie, narzędzia i szkolenia techniczne – uwzględnia także akceptację społeczną w celu zagwarantowania pomyślnego wdrożenia i przyjęcia przez grupy docelowe. Przeprowadzone przez nasz zespół projekty pilotażowe dały nam pewność, że nowe narzędzia zostały dostosowane do warunków partnerów na poziomie krajowym i lokalnym oraż że możliwe jest ich zastosowanie na budowach”, dodaje Ben Moussa.
Podnoszenie świadomości
Najważniejszym przedsięwzięciem projektu BIMplement było prawdopodobnie podniesienie świadomości i przekonanie interesariuszy o znaczeniu nie tylko wykorzystywania rozwiązań BIM, ale także prowadzenia szkoleń praktycznych dla pracowników fizycznych. Ta część projektu powiodła się znakomicie. We Francji krajowe instytucje finansujące szkolenia dla firm wyraziły zainteresowanie podnoszeniem kwalifikacji pracowników firm budowlanych, z których większość nadal nie zna procesów BIM. Jednocześnie w Hiszpanii samorząd Walencji stawia wyraźnie na programy szkoleniowe i podnoszące kwalifikacje, w których wykorzystywane są technologie cyfrowe. W regionie wprowadzono nawet odpowiednio dostosowaną wersję „Katalogu elementów budowlanych” – narzędzia umożliwiającego znalezienie różnych rozwiązań zgodnych z bieżącymi przepisami, które zawiera informacje dotyczące parametrów akustycznych, wodoszczelności i odporności na ogień różnych materiałów. Nowa wersja jest dostępna w postaci aplikacji internetowej, do której użytkownicy mogą przesłać projekt z biura, a nawet z placu budowy. Choć projekt BIMplement dobiegł już końca, realizacja jego misji trwa nadal dzięki rozpoczęciu w ramach programu „Horyzont 2020” projektu ARISE, który mocno czerpie z wiedzy zdobytej w czasie realizacji jego protoplasty. Jeden z partnerów projektu, spółka ASTUS, także opracowała programy dla ośrodków szkoleniowych, które z pewnością pomogą wykwalifikowanym pracownikom unikać błędów i przyczynią się do poprawy jakości budownictwa w najbliższych latach.
Słowa kluczowe
BIMplement, budownictwo, zerowe zużycie energii, NZEB, efektywność energetyczna, BIM, modelowanie informacji o budynku
