Zapewnienie paralitykom kontroli i niezależności
Dzięki projektowi dofinansowanemu przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERBN) opracowano i udoskonalono urządzenie zapewniające osobom sparaliżowanym - w tym także dotkniętym najpoważniejszym zespołem zamknięcia - lepszą kontrolę nad otoczeniem i komunikację. W toku projektu ODORSPACE (Prognozowanie percepcji węchowej na podstawie budowy substancji zapachowej i aktywności neuronalnej układu węchowego) powstała technologia, która opiera się na pomiarach zmian ciśnienia w nosie, czyli po prostu pociągnięć nosem, i przekształcania ich na sygnały elektryczne. Noam Sobel, profesor neurobiologii z Instytut Nauk im. Weizmanna w Izraelu, otrzymał grant ERBN dla początkujących naukowców o wartości 1,5 mln EUR na realizację tego projektu, który zakończył się w 2013 r. Dodatkowy grant ERBN na weryfikację koncepcji o wartości około 150.000 EUR umożliwił kontynuowanie prac w ramach projektu SNIFFCONTROL (Urządzenia kontrolowane za pomocą pociągnięć nosem), którego realizacja potrwa do końca 2013 r. Prof. Sobel wraz z zespołem pracuje nad optymalizacją tej technologii i analizuje jej potencjał komercyjny. Większość osób zachowuje zdolność pociągania nosem nawet w przypadku poważnego uszkodzenia mózgu, np. wskutek udaru. Projekt SNIFFCONTROL, czerpiąc z dorobku wcześniejszych prac, koncentruje się na opracowaniu opłacalnego i przyjaznego użytkownikowi urządzenia kontrolowanego pociągnięciami nosem. "Podczas gdy oryginalna wersja urządzenia opierała się na rurce umieszczonej w nozdrzu i połączonej z przetwornikiem, komunikacja w aktualnej wersji odbywa się za pośrednictwem technologii Bluetooth zamiast rurki" - wyjaśnia prof. Sobel. "Dzięki temu obecna wersja jest bardziej estetyczna". Pociąganie nosem jest regulowane przez podniebienie miękkie - tkankę tylnej części gardła, która kieruje przepływ powietrza przez usta i nos. Podniebienie miękkie jest sterowane przez nerwy nieprzechodzące przez rdzeń kręgowy. To oznacza, że uszkodzenie kręgosłupa - najczęstsza przyczyna paraliżu - nie ma wpływu na te nerwy. Kontrola podniebienia miękkiego pozostaje także nienaruszona w wyniku uszkodzenia mózgu, chyba że uszkodzenie jest zlokalizowane w tej konkretnej części mózgu, która steruje tym organem. "W ramach projektu objętego grantem ERBN dla początkujących naukowców (ODORSPACE), ustaliliśmy prędkość, dokładność i stabilność zachowań węchowych człowieka" - informuje Sobel. "To nas doprowadziło do hipotezy, że moglibyśmy wykorzystać pociągnięcia nosem jako sygnały kontrolne". Zespół opracował sposoby umożliwiania pacjentom dyktowania tekstu na ekranie komputerowym za pomocą kodowanych modeli pociągania nosem. System został następnie podłączony do elektrycznego wózka inwalidzkiego, dając użytkownikowi pełną kontrolę nad nim. Na przykład dwa wdechy przez nos przesuwały go do przodu, a dwa wydechy do tyłu. Ten swoisty sterownik nosowy zapewnia osobom sparaliżowanym rzecz, którą sprawne osoby traktują jak oczywistość - niezależność. Umożliwia im poruszanie się, pisanie i surfowanie po Internecie, a nawet kierowanie elektrycznym wózkiem inwalidzkim. Jednakże projekt SNIFFCONTROL nadal stoi przed wieloma przeszkodami. Choć innowacja została z powodzeniem wypróbowana pod względem funkcjonalności, żadne przedsiębiorstwo nie nabyło licencji na tę technologię. "Nasza sytuacja jest frustrująca, gdyż dysponujemy tanim i prostym rozwiązaniem, które do tej pory nie zostało udostępnione" - zauważa Sobel. Potencjalne zastosowania nasuwają się same. Sterownik nosowy już radykalnie podniósł jakość życia niewielkiej liczby osób, które wzięły udział w badaniach w ramach projektu SNIFFCONTROL. Co więcej sprawne osoby mogłyby także wykorzystywać sterownik do obsługi komputera z podobną prędkością i precyzją jak za pomocą myszki czy joysticka. "Opracowywanie urządzenia pomocnego osobom dotkniętym poważnym upośledzeniem daje ogromną satysfakcję" - stwierdza Sobel. "Chwila, w której sparaliżowana kobieta porozumiała się za pomocą naszego urządzenia ze swoimi dziećmi po raz pierwszy od siedmiu miesięcy, kiedy została sparaliżowana, była najlepszym momentem mojej kariery zawodowej".Więcej informacji: SNIFFCONTROL http://www.snifflogic.org Karta informacji o projekcie SNIFFCONTROL Karta informacji o projekcie ODORSPACE http://cordis.europa.eu/projects/rcn/87545_pl.html
Kraje
Izrael