Rosnące zagrożenie antybiotykoopornością
Antybiotykooporność oraz nieprawidłowe stosowanie antybiotyków to poważne problemy zarówno w skali europejskiej, jak i światowej. Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) szacuje, że co roku oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe (AMR) doprowadza do 25.000 zgonów i powiązanych kosztów przekraczających 1,5 mld EUR w postaci nakładów na opiekę zdrowotną i strat zdolności produkcyjnej. W ciągu minionych czterech lat zarysował się wyraźny i nasilający się trend złożonej oporności na wiele antybiotyków zarówno pałeczki zapalenia płuc, jak i E. coli w ponad jednej trzeciej krajów UE/EOG. Ponadto w kilku państwach członkowskich od 25% do ponad 60% pałeczek zapalenia płuc z zakażeń krwi wykazuje złożoną oporność na wiele antybiotyków. Wraz ze wzrostem oporności spada liczba skutecznych antybiotyków, co oznacza, że może ich zabraknąć w walce z chorobami zagrażającymi życiu. Sytuacja jest tym poważniejsza, że środki przeciwdrobnoustrojowe stały się nieodzownym narzędziem współczesnej medycyny. Wiele operacji chirurgicznych nie może się bez nich obejść. Co więcej, brak możliwości zastosowania odpowiednich antybiotyków u pacjentów w stanie krytycznym z powodu oporności bakteryjnej może poważnie zagrozić szansom tych osób na przeżycie. Według danych ECDC, na przykład w Unii Europejskiej, Norwegii i Islandii, liczbę opornych infekcji co roku szacuje się na 400.000. Podejmowane są jednak działania. Komisja Europejska przyjęła plan reagowania na rosnące zagrożenie związane z AMR w formie 12 działań, które państwa członkowskie UE powinny przeprowadzić oraz 7 obszarów, co do których ustalono niezbędne postępowanie. Obejmują one: dopilnowanie, aby środki przeciwdrobnoustrojowe były właściwie stosowane tak u ludzi, jak i zwierząt, zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się zakażeń wywoływanych drobnoustrojami, opracowanie nowych, skutecznych środków przeciwdrobnoustrojowych lub alternatywnych metod leczenia oraz poprawa komunikacji, kształcenia i szkoleń. Na szczeblu globalnym Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) przyjęła strategiczny plan działania w zakresie AMR. Ma na celu zacieśnienie nadzoru nad antybiotykoopornością, propagowanie właściwego stosowania antybiotyków, zacieśnienie kontroli nad zakażeniami oraz nadzoru w placówkach opieki medycznej, zapobieganie pojawianiu się oporności w sektorach weterynaryjnym i spożywczym, promowanie innowacji i badań nad nowymi lekami oraz podnoszenie świadomości, poprawa bezpieczeństwa pacjentów i partnerstwo. Wypowiadając się na temat planu działania Komisji Europejskiej, Testori Coggi, szefowa Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia i Konsumentów, stwierdziła: "Aby uporać się z opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe, musimy podejść do problemu w sposób kompleksowy, a wszystkie właściwe strony i interesariusze muszą sprostać swoim obowiązkom w zakresie zwalczania tego poważnego zagrożenia dla zdrowia w swoich obszarach. Tak więc nie ma hierarchii przedsięwzięć w planie działania, gdyż wszystkie aspekty są współzależne. W szczególności propagowanie rozważnego stosowania antybiotyków tak w medycynie, jak i weterynarii, opracowywanie nowych środków przeciwdrobnoustrojowych i profilaktyka zakażeń muszą być prowadzone równolegle". Europejska Agencja Leków (EMA) również wniosła swój wkład, powołując między innymi Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP), który opracował wytyczne dotyczące ewaluacji produktów medycznych zalecanych do leczenia zakażeń bakteryjnych. Wytyczne wskazują na nadrzędny wymóg opracowania środków przeciwbakteryjnych, które oddziałują bezpośrednio na bakterie. EMA rozpoczęła również konsultacje publiczne w sprawie dodatku do wytycznych dotyczących ewaluacji produktów medycznych zalecanych do leczenia zakażeń bakteryjnych. Zawiera wskazówki dotyczące wymogów stawianych badaniom klinicznym, powiązanym z konkretnymi zaleceniami i programów prac klinicznych nad nowymi środkami przeciwbakteryjnymi, ukierunkowanymi na rzadkie lub wielolekowo oporne patogeny. Konsultacje publiczne w sprawie wytycznych zostaną zakończone 31 stycznia 2013 r.Więcej informacji: Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC): http://www.ecdc.europa.eu/en/Pages/home.aspx Regionalne Biuro WHO w Europie - oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe: http://www.euro.who.int/amr Komisja Europejska - Zdrowie publiczne: http://ec.europa.eu/health/antimicrobial_resistance/policy/index_pl.htm Europejska Agencja Leków http://www.ema.europa.eu/ema/
