Największe randomizowane badania europejskie potwierdzają nieskuteczność antybiotyków w leczeniu kaszlu
Europejskie badania, które objęły 2.061 osób dorosłych z zakażeniem dolnych dróg oddechowych (LRTI) dowiodły, że przepisywanie antybiotyku - amoksycyliny - nie jest skuteczniejsze w łagodzeniu objawów niż nie przyjmowanie żadnych leków, nawet w przypadku starszych pacjentów. Wyniki największych, randomizowanych badań kontrolowanych placebo nad antybiotykami w ostrych LRTI bez powikłań zostały opublikowane w czasopiśmie The Lancet Infectious Diseases. Projekt GRACE (Genomika w zwalczaniu antybiotykooporności w pozaszpitalnych LRTI w Europie) został dofinansowany na kwotę 11,5 mln EUR z tematu "Nauki przyrodnicze, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR) UE. Dodatkowe środki pochodziły z National Institute for Health Research (NIHR), Wlk. Brytania, Ciber de Enfermedades Respiratorias (CIBERES) w Barcelonie, Hiszpania, oraz z Research Foundation Flanders (FWO) w Belgii. Profesor Paul Little z Uniwersytetu w Southampton, Wlk. Brytania, który kierował badaniami, zauważa: "Pacjenci przyjmujący amoksycylinę nie powracają do zdrowia znacząco szybciej ani nie wykazują znacząco mniej objawów. Co więcej, stosowanie amoksycyliny w leczeniu zakażeń dróg oddechowych u pacjentów bez podejrzenia zapalenia płuc prawdopodobnie nie pomoże, a może zaszkodzić. Nadużywanie antybiotyków (przepisywanych głównie w ramach opieki podstawowej), zwłaszcza kiedy są nieskuteczne, może doprowadzić do skutków ubocznych (np. biegunki, wysypki czy wymiotów) i do wykształcenia się oporności". Kaszel, któremu towarzyszą objawy ze strony dolnych dróg oddechowych, to jedna z najczęściej leczonych ostrych chorób w ramach opieki podstawowej w krajach rozwiniętych. Według danych Health Guidance, zgłaszanie się po poradę w przypadku pospolitego przeziębienia, to jedna z najczęstszych przyczyn wizyt w gabinetach lekarskich, mimo iż lekarze dysponują niewielkimi możliwościami leczenia tej choroby. Uważa się, że wirusy wywołują większość tych zakażeń, a skuteczność antybiotyków lub ich brak w leczeniu LRTI, zwłaszcza u starszych pacjentów, jest wciąż przedmiotem ożywionej debaty. Prace badawcze przynosiły jak dotąd sprzeczne wyniki. W badaniach wzięli udział lekarze opieki podstawowej z 12 krajów europejskich (Anglia, Belgia, Francja, Hiszpania, Holandia, Niemcy, Polska, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Walia i Włochy). Badani, w wieku 18 lat i starsi, zostali losowo przydzieleni do grupy zażywającej amoksycylinę lub placebo 3 razy dziennie przez 7 dni, lekarze oceniali objawy, a pacjenci prowadzili dzienniki objawów w czasie choroby, maksymalnie przez 28 dni. Każdy objaw był punktowany w skali od 0 do 6 (gdzie 0 oznaczało, że objaw nie stwarza problemów, a 6 najgorszą możliwą postać). Wyniki badań pokazały, że różnica między ciężkością lub utrzymywaniem się objawów w obydwu grupach była niewielka. To samo dotyczyło starszych pacjentów w wieku od 60 lat, których ogólny stan zdrowia był dobry. Tym niemniej w toku badań stwierdzono wyraźnie, że więcej pacjentów z grupy placebo doświadczyło nowych objawów lub ich pogorszenia się (19,3% w stosunku do 15,9%), 30 osób wymagało dalszego leczenia, a kolejne 3 hospitalizacji (2 pacjentów z grupy placebo i 1 z grupy antybiotykowej). Co zaskakujące, stwierdzono, że pacjenci zażywający antybiotyki informowali o znacząco większej liczbie skutków ubocznych, między innymi mdłościach, wysypce i biegunce w porównaniu do grupy placebo (28,7% w stosunku do 24%). Zdaniem profesora Little'a: "Nasze wyniki pokazują, że stan większości osób poprawiał się samoistnie. Aczkolwiek zważywszy na fakt, że niewielka liczba pacjentów owszem skorzysta na antybiotykach, wyzwaniem pozostaje zidentyfikowanie tych osób". W powiązanym komentarzu, Philipp Schuetz z Uniwersytetu w Bazylei, Szwajcaria, napisał: "Profesor Little wraz z kolegami przedstawił przekonujące dane, które powinny zachęcić lekarzy opieki podstawowej do powstrzymywania się od stosowania antybiotyków u pacjentów niskiego ryzyka, bez podejrzenia zapalenia płuc. Okaże się, czy to uniwersalne podejście można jeszcze udoskonalić. Wskazówki, jakie przynoszą pomiary swoistych biomarkerów krwi pod kątem zakażenia bakteryjnego, takie jak prokalcytonina, mogą pomóc w identyfikacji niewielu osób, które skorzystają na antybiotykach mimo widocznego braku zapalenia płuc oraz unikną toksycznych skutków i kosztów tych leków, a także wykształcenia się oporności, jak w przypadku innych pacjentów".Więcej informacji: The Lancet Infectious Diseases: http://press.thelancet.com/LRTI.pdf Uniwersytet w Southampton: http://www.southampton.ac.uk/ Health Guidance: http://www.healthguidance.org/entry/6809/1/Some-Interesting-Common-Cold-Statistics.html
Kraje
Zjednoczone Królestwo