Kuliste sieci i mocarny pająk
Międzynarodowy zespół naukowców odkrył, że pająki snujące okazałe pajęczyny, określane jako "kuliste sieci", wywodzą się prawdopodobnie od jednego pająka. Odkrycia poczynione w ramach prac i zaprezentowane w czasopiśmie Proceedings of the Royal Society sugerują, że zróżnicowanie między sieciami pająków zostało wywołane potrzebą znalezienia nowego siedliska w naturalnym środowisku, np. na łodygach i pniach, oraz efektywniejszego wykorzystywania zasobów naturalnych. Pająki uznaje się za jedne z najstarszych na świecie i najbardziej zróżnicowanych organizmów na naszej planecie. Naukowcy dysponują skamieliną z okresu dewonu, liczącą sobie zatem 380 mln lat. Zidentyfikowali niemal 40.000 gatunków pająków, które w środowisku naturalnym są czołowymi drapieżnikami mikrofauny wśród stawonogów na świecie. W toku ostatnich badań naukowcy z Danii, Hiszpanii, Meksyku, Niemiec i USA wykorzystali narzędzia biologii molekularnej i bioinformatyki umożliwiające ocenę modeli ewolucyjnych, aby przeprowadzić analizę filogenetyczną sekwencji kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA). Przeanalizowali różnice molekularne w 6 markerach genetycznych pochodzących z próbki obejmującej 291 gatunków pająków. Z 22 rodzin Orbiculariae w badaniach reprezentowanych było 21. "W ramach tych badań naukowych przyjrzeliśmy się najbardziej kompletnej pod względem liczby reprezentowanych gatunków i rodzin próbce taksonomicznej, jaka do tej pory była analizowana, aby poznać filogenię pająków snujących kuliste sieci na podstawie analizy sekwencji DNA wszystkich dostępnych markerów genetycznych" - poinformował profesor Miquel A. Arnedo z Instytut Badań nad Różnorodnością Biologiczną przy Uniwersytecie w Barcelonie, współautor raportu z badań. Eksperci twierdzą, że pająki tkające kuliste pajęczyny pojawiły się około 200 mln lat temu w triasie środkowym. Przeszły szybkie różnicowanie w późniejszych epokach triasu i wczesnej jury. "W artykule sugerujemy, że zmiany w sieciach pajęczych mają ułatwić przemieszczanie się do nowych siedlisk i lepsze wykorzystanie zasobów troficznych w różnych ekosystemach" - zauważył profesor Arnedo. "Innymi słowy obfitość ofiar i strukturalna złożoność siedliska są silniej oddziałującymi czynnikami niż faktyczne zróżnicowanie ofiar. Co więcej, wedle wyników naszych badań, eksplozja biologiczna kulistych sieci nie zbiegła się z szybkim różnicowaniem owadów" - dodał. "Pająki nie są wyspecjalizowanymi drapieżnikami, bowiem odkryto niewiele przypadków ich ukierunkowania na określony typ ofiar. Ponadto większość pająków nie snuje kulistych sieci ani nie buduje bardziej nieregularnych form. To nie zdolność snucia sieci umożliwiła pająkom różnicowanie się, lecz raczej ich zdolność do wytarzania nici pajęczej, a to nie to samo. Nici pajęcze, które są wytwarzane przez wiele gatunków pajęczaków, mogą być wykorzystywane do przyczepiania się, poruszania, budowania gniazda, ochrony jaj i tak dalej." Naukowcy odkryli również, że pająki wypracowały rozmaite strategie chwytania ofiar. Kuliste sieci są trudne do wykonania, ale bardzo trwałe, a także niezwykle elastyczne. Ich szczególne cechy wynikają ze złożonego, stereotypowego modelu zachowania pająków. Jak zauważa profesor Arnedo: "Różnicowanie na wielką skalę rozpoczęło się wraz z lepką nicią pajęczą, która jest skuteczniejszym materiałem i łatwiejszym dla pająków pod względem wytwarzania. W toku naszych badań odkryliśmy, że wszystkie innowacje ewolucyjne, które miały miejsce od pierwszego niezależnego pojawienia się kulistych sieci, wymagają od pająka mniejszego wydatkowania energii i mniejszej liczby schematów zachowań."Więcej informacji: Uniwersytet w Barcelonie: http://www.ub.edu/web/ub/en/ Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences: http://rspb.royalsocietypublishing.org/
Kraje
Hiszpania