Skip to main content
European Commission logo
polski polski
CORDIS - Wyniki badań wspieranych przez UE
CORDIS
CORDIS Web 30th anniversary CORDIS Web 30th anniversary

Article Category

Zawartość zarchiwizowana w dniu 2023-03-07

Article available in the following languages:

Inwazje biologiczne wprowadzą zamęt w przyszłych pokoleniach

Co jest motorem inwazji biologicznych? Nowe badania finansowane ze środków unijnych pokazują, że podczas gdy globalizacja i wzrost gospodarczy stanowią pożywkę dla tego typu inwazji, przyczyną problemu są raczej wcześniejsze fale obcych (nieautochtonicznych) gatunków, aniżeli ...

Co jest motorem inwazji biologicznych? Nowe badania finansowane ze środków unijnych pokazują, że podczas gdy globalizacja i wzrost gospodarczy stanowią pożywkę dla tego typu inwazji, przyczyną problemu są raczej wcześniejsze fale obcych (nieautochtonicznych) gatunków, aniżeli te ostatnie. Zatem istnieje ścisłe powiązanie między schematami utrwalonego i zaadoptowanego bogactwa obcych gatunków a historycznym, więc niewspółczesnym, nasileniem czynników socjoekonomicznych. Badania, których wyniki zaprezentowano w czasopiśmie Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), wskazują, że konsekwencje obecnej, dużej aktywności socjoekonomicznej w postaci inwazji biologicznych pojawią się nie teraz, tylko w przyszłości. Badania stanowią dorobek projektu DAISIE (Katalogowanie obcych gatunków inwazyjnych w Europie), który został dofinansowany na kwotę 2,4 mln EUR z tematu "Zrównoważony rozwój, zmiany globalne i ekosystemy" Szóstego Programu Ramowego (6PR). Wsparcia udzielił również projekt ECOCHANGE (Wyzwania w ocenie i prognozowaniu bioróżnorodności oraz zmian ekosystemów w Europie), który otrzymał 7 mln EUR z 6PR. Wyniki wcześniejszych badań pokazały, że działalność gospodarcza człowieka znacząco wpływa na poziom inwazji biologicznych. Z tego powodu zaczęto wiele mówić o ustaleniu sposobów ograniczenia takich introdukcji, np. poprzez regulacje dotyczące handlu. Jednakże opóźnienia między pierwotną introdukcją gatunków na nowym terenie a ich utrwaleniem i zaadaptowaniem oraz rozprzestrzenieniem się wskazują, że inwazje będące następstwem obecnego zachowania gospodarczego mogą zająć więcej czasu niż dotąd oczekiwano, generując "dług inwazyjny" - twierdzą eksperci. Na potrzeby projektu zespół badawczy złożony z 16 członków wybrał trzy przesłanki aktywności socjoekonomicznej związanej z inwazjami, a mianowicie: PKB (produkt krajowy brutto) na mieszkańca, gęstość zaludnienia oraz udział eksportu w PKB. Inwazje biologiczne zostały przeanalizowane na podstawie obszernych danych o gatunkach obcych z 10 grup taksonomicznych i 28 krajów europejskich, pokazujących schematy utrwalonych i zaadoptowanych nieautochtonicznych gatunków. Zdaniem ekspertów do wyjaśnienia obecnego bogactwa obcych gatunków należałoby wykorzystać raczej dane socjoekonomiczne z XX a nie z XXI w. Naukowcy sugerują, że intensywność sygnału historycznego różni się w zależności od grupy taksonomicznej, gdzie te posiadające dużą zdolność rozpraszania się, jak owady czy ptaki, są ściślej powiązane z nowszymi poziomami czynników socjoekonomicznych. Niemniej odkrycia wskazują na znaczące dziedzictwo historyczne w większości gatunków objętych przeglądem. "Szeroki zasięg taksonomiczny i geograficzny wskazuje, że taki 'dług inwazyjny' jest zjawiskiem powszechnym" - wyjaśnia Franz Essl z Austriackiej Agencji Ochrony Środowiska, naczelny autor raportu z badań. Natomiast Stefan Dullinger z Uniwersytetu Wiedeńskiego mówi: "Ta interakcja wzbudza niepokój, ponieważ sugeruje, że obecny, podwyższony poziom aktywności socjoekonomicznej doprowadzi prawdopodobnie do stale rosnących poziomów inwazji w ciągu nadchodzących dekad, nawet jeżeli nowe introdukcje można by z powodzeniem ograniczyć." W artykule naukowcy napisali: "Nasze dane pokazują, że socjoekonomiczne dziedzictwo bogactwa obcych gatunków jest istotne w szerokim zakresie grup taksonomicznych i może sięgać co najmniej jednego stulecia wstecz." "Taka inercja oznacza, że konsekwencje obecnej aktywności socjoekonomicznej w postaci zakresu inwazji biologicznych pojawią się w pełni dopiero po upływie kilku dekad." Odkrycia te nie powinny zniechęcać do trwających europejskich i światowych inicjatyw ukierunkowanych na opanowanie inwazji. "W perspektywie długofalowej precyzyjniejsza identyfikacja i lepsza kontrola taksonomicznych ścieżek introdukcji wysokiego ryzyka i generalnej redukcji presji propagul będzie z pewnością stanowić klucz do zarządzania problemami będącymi następstwem inwazji biologicznych. Nasze wyniki podkreślają jednak, że nawet jeżeli dalsze, niezamierzone introdukcje można by z powodzeniem ograniczyć poprzez realizowane obecnie inicjatywy, średnioterminowe oddziaływanie obcych gatunków na bioróżnorodność i gospodarkę może być nawet silniejsze od obecnie oczekiwanego." Istotny wkład w badania wnieśli również naukowcy z Austrii, Czech, Francji, Hiszpanii, Niemiec, Nowej Zelandii, Szwajcarii i Włoch.

Kraje

Austria, Szwajcaria, Niemcy, Hiszpania, Francja, Włochy, Nowa Zelandia

Powiązane artykuły