Naukowcy odkrywają wariant genu odpowiedzialny za powiązanie ręki dominującej z dysleksją
Nowe mapowanie genetyczne przeprowadzone wśród dzieci z dysleksją rzuca światło na powiązanie między ręką dominującą a zaburzeniami dotyczącymi języka, podkreślając wagę tego zagadnienia, które jest przedmiotem wielu hipotez. Naukowcy z Wlk. Brytanii odkryli, że wariant genu zwanego PCSK6 jest powiązany z ręką dominującą wśród dzieci dotkniętych dysleksją. Badania, których wyniki zostały zaprezentowane w czasopiśmie Human Molecular Genetics, zostały częściowo dofinansowane z projektu NEURODYS (Geny dysleksji i ścieżki neurobiologiczne), który otrzymał ponad 3 mln EUR z tematu "Nauki o życiu, genomika i biotechnologia na rzecz zdrowia" Szóstego Programu Ramowego (6PR) na badania biologicznych podstaw dysleksji. Praworęczność jest zdecydowanie bardziej rozpowszechniona niż leworęczność. Eksperci twierdzą, że dzieje się tak ponieważ lewa strona mózgu zawiaduje prawą stroną ciała i na odwrót, a lewa półkula mózgu panuje nad funkcjami motorycznymi. Lewa półkula jest również dominującą stroną w funkcjonowaniu języka. Wcześniejsze badania wykazały, że osoby z uszkodzeniami niektórych obszarów lewej strony mózgu cierpią na pewne upośledzenia językowe. "Te badania po raz pierwszy wskazują na genetyczne powiązanie między dominującą ręką, asymetrią i umiejętnością czytania" - wyjaśnia kierownik badań profesor Tony Monaco z Wellcome Trust Centre for Human Genetics przy Uniwersytecie Oksfordzkim w Wlk. Brytanii, jeden z autorów artykułu. "Mimo iż znana jest biologiczna funkcja genu PCSK6, te badania są pierwszymi, które wskazują na jego powiązanie z dominującą ręką. Fakt, iż to powiązanie wydaje się również oczywiste u osób dotkniętych dysleksją stanowi interesującą wskazówkę, aby zbadać czy istnieje powiązanie między ręką dominującą a zaburzeniami językowymi." Do tej pory wielu naukowców snuło teorie, że nastawienie populacji na praworęczność pojawiło się w wyniku ewolucji języka, sugerując powiązanie między preferencją ręki a zaburzeniami w rozwoju językowym takimi jak specyficzne zaburzenia rozwoju językowego (SLI) czy autyzm. W ramach ostatnich badań odkryto konkretny związek między wariantem genu PCSK6 a relatywną sprawnością manualną dzieci mających kłopoty z czytaniem. Na podstawie próby 192 niespokrewnionych ze sobą osób, które mają trudności z czytaniem, naukowcy odkryli, że nosiciele nowego wariantu w genie PCSK6 mieli zwykle sprawniejszą prawą rękę w porównaniu do osób pozbawionych tego wariantu. Naukowcy przyznają, że produkt białkowy genu PCSK6 wzajemnie oddziałuje z białkiem NODAL, które pomaga ustalić symetrię między lewą a prawą stroną na pierwszych etapach rozwoju embrionalnego. Zdaniem naukowców warianty genetyczne PCSK6 mogą przyczyniać się do wstępnego warunkowania lewa-prawa w embrionie, które z kolei wpływa na rozwój asymetrii mózgu i w konsekwencji na rękę dominującą. "Nasi najbliżsi krewni, małpy człekokształtne, nie wykazują tak uderzającego nastawienia na praworęczność, jakie obserwuje się wśród ludzi" - podkreśla William Brandler, naukowiec z Wellcome Trust Centre for Human Genetics i współautor artykułu. "Zatem poznanie genetycznych podstaw dominującej ręki może dostarczyć nam ważnych informacji na temat naszej ewolucji." Wyniki tych prac będzie można wykorzystać w dalszych badaniach nad biologią zaburzeń językowych i pytaniem czy ewolucja dominującej ręki i języka przebiegała równolegle.
Kraje
Zjednoczone Królestwo