Europa wysyła ostrzeżenie dotyczące przyszłości zwierząt
Właśnie ukazała się Europejska Czerwona Księga - przegląd stanu zachowania około 6.000 europejskich gatunków - a jej treść nie napawa optymizmem. Dane, które zostały opracowane przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej, pokazują, że 14% ważek, 11% chrząszczy i 9% motyli w Europie jest zagrożonych wyginięciem. Jeszcze bardziej alarmującym jest fakt, że niektóre z tych gatunków są zagrożone wyginięciem na skalę globalną. Gatunki te wpisano do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych (TM) Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów (IUCN). Wiele występujących na świecie ważek zamieszkuje Europę, głównie na południu Francji i w regionach Półwyspu Bałkańskiego, a trzy z najbardziej zagrożonych gatunków ważek występują w Grecji i okolicach. Na 130 gatunków ważek objętych przeglądem 14% jest zagrożonych, a 5 gatunkom grozi wyginięcie na skalę globalną. Dane pokazują, że kolejnych 11% uznano za bliskie zagrożenia w Europie. Co leży u źródeł tego zatrważającego problemu? Eksperci twierdzą, że tereny podmokłe, które są siedliskami ważek, wysychają z powodu występowania większej liczby gorących i suchych okresów letnich oraz zwiększonego poboru wody do celów spożywczych i nawadniania. Oceniono również łącznie 431 gatunków chrząszczy, które występują wyłącznie w Europie i dane wskazują, że 46 z nich jest zagrożonych w Europie, a 29 na świecie, podczas gdy 56 gatunków uznano za bliskie zagrożenia w Europie. W nowej Czerwonej Księdze IUCN znalazł się chrząszcz saproksylofilny, który odgrywa kluczową rolę w recyklingu substancji odżywczych. Jako winowajców stojących za grożącym mu upadkiem wskazuje się utratę starszych drzew i pozyskiwanie drewna. Przegląd sygnalizuje również, że 31% z 435 gatunków chrząszczy, których domem jest Europa kurczy się liczebnie, a 9% już jest zagrożone wyginięciem. Niemal jedna trzecia europejskich motyli nie występuje nigdzie indziej na świecie, a 22 z tych endemicznych gatunków jest zagrożona globalnie. "Przyszłość przyrody jest naszą przyszłością i jeżeli ona osłabnie, to samo czeka nas" - podkreśla Janez Potocnik, unijny Komisarz ds. Środowiska. "Zatem kiedy Czerwona Księga taka jak ta bije na alarm, konsekwencje dla naszych ekosystemów i dla naszej przyszłości są jasne. To niepokojące straty." Komisja wypracowuje już swoje stanowisko co do nowego, międzynarodowego celu, by powstrzymać spadek bioróżnorodności. Zostanie on poddany analizie na najbliższej konferencji sygnatariuszy Konwencji o Różnorodności Biologicznej, która odbędzie się w październiku tego roku w japońskim mieście Nagoja. Kierowniczka Grupy ds. Zachowania Bioróżnorodności przy IUCN, Jane Smart, mówi: "Kiedy mowa o zagrożonych gatunkach ludzie zwykle myślą o większych, bardziej charyzmatycznych stworzeniach takich jak pandy czy tygrysy, niemniej nie możemy zapominać, że małe gatunki na naszej planecie są równie ważne i również wymagają zachowania. Motyle na przykład odgrywają niezwykle istotną rolę, jako owady zapylające w swoich ekosystemach." Europejska Czerwona Księga stosuje te same kryteria, co globalna Czerwona Księga Gatunków Zagrożonych (TM) IUCN, z tym że ogranicza się do Europy. Przegląd obejmuje ocenę ssaków, płazów, gadów, ryb słodkowodnych, ważek i motyli oraz niektórych grup chrząszczy, mięczaków i roślin naczyniowych. Oceniający przydzielają gatunki do jednej z ośmiu kategorii zagrożenia, a te zakwalifikowane do krytycznie zagrożonych, zagrożonych czy narażonych są wspólnie określane jako zagrożone.