Badanie relacji między jedzeniem a depresją
Według opublikowanego niedawno badania Eurostatu, współczynniki otyłości dla 19 państw członkowskich UE, w odniesieniu do których dostępne były dane, wynosiły 8,0 % – 23,9 % dla kobiet i 7,6 % – 24,7 % dla mężczyzn (Eurostat 2011). Poza tymi wynikami WHO obliczyło, że każdego roku około 7 % populacji Europy cierpi na poważną postać depresji, co czyni ją najczęściej występującą chorobą w UE, która stanowi poważne obciążenie dla chorych, ich rodzin i społeczeństwa jako całości. Projekt MooDFOOD skupiał się na zależnościach między tymi dwiema chorobami, aby zadać pytanie: czy poprawa zachowań związanych z żywnością i przyjmowaniem substancji odżywczych może pomóc zapobiegać depresji, w szczególności u osób ze skłonnością do nadwagi? W oparciu o dużą liczbę badań i uważną analizę badacze doszli do trzech wniosków. Po pierwsze: zdrowa dieta (bogata w owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, ryby, rośliny strączkowe i oliwę, a uboga w czerwone mięso i pełnotłuste produkty mleczne) może obniżać ryzyko wystąpienia depresji. Po drugie: u osób otyłych utrata masy ciała może doprowadzić do złagodzenia objawów depresji. Po trzecie: dostępne obecnie dowody naukowe nie dają podstaw do stosowania suplementów diety w celu zapobiegania rozwojowi depresji. Ocena relacji między żywnością a nastrojem Po przeglądzie literatury naukowej zespół projektu MooDFOOD opracował teoretyczny model, aby podkreślić, które zależności miedzy żywnością i depresją należy dalej badać. Model ten uwzględniał także wpływ stylu życia, środowiska i aspektów psychologicznych. „Zaczęliśmy od badań obserwacyjnych, które łączyły odżywianie i zachowania z nim związane z objawami depresji i vice versa. Stworzyliśmy również spis badań, które poświęcone były kwestii wpływu określonych substancji odżywczych na depresję i jej objawy”, mówi prof. Ingeborg Brouwer. Bazując na tych pracach, naukowcy opracowali mające zapobiegać depresji strategie żywieniowe na potrzeby randomizowanego badania klinicznego, w którym udział wzięło 1 025 osób dorosłych z nadwagą (indeks masy ciała z przedziału 25-40 kg/m2) w wieku 18-75 lat. U osób tych stwierdzono nasilone objawy depresji (Kwestionariusz Zdrowia Pacjenta-9, wyniki ≥5). Do terapii behawioralnej związanej z odżywianiem zespół wybrał dietę zbliżoną do diety śródziemnomorskiej. Na potrzeby terapii wykorzystującej suplementację diety, badacze połączyli kilka obiecujących składników odżywczych w dawkach, przy których kilka indywidualnych badań wykazało skuteczność działania tych substancji, a jednocześnie niewielkie ryzyko szkodliwości (1 412 mg kwasów tłuszczowych omega-3, 30 μg selenu, 400 μg witaminy B11 oraz 20 μg witaminy D3 i 100 mg wapnia). W ciągu roku dla jednej grupy badanych przeprowadzono 21 sesji (indywidualnych i grupowych), których celem była aktywacja zachowań związanych z odżywianiem. Druga grupa (próba zaślepiona dla badaczy) nie przeszła żadnej takiej sesji. Choć wyniki uzyskane w tym badaniu i poza nim wskazują na zależność między zdrową dietą a ogólnym stanem zdrowia (tak psychicznego, jak i fizycznego), początkowa analiza wyników badania klinicznego wykazała, że zależność ta nie jest tak jednoznaczna, jak pierwotnie zakładali badacze. „Pewne jest tylko to, że nie ma jednego, magicznego rozwiązania. Roczna codzienna suplementacja nie przyniosła większych korzyści niż placebo”, mówi prof. Brouwer. „Sesje terapeutyczne mające na celu wprowadzenie zmian w zachowaniach związanych z odżywianiem, aby były zdrowsze, także nie wydają się być wiarygodne w odniesieniu do zapobiegania rozwojowi depresji. Jednakże istnieją pewne dowody na to, że pomogły one zapobiec epizodom depresji u tych uczestników, którzy wzięli udział w zalecanej liczbie sesji, co wskazuje na to, że kluczowa jest powtarzalność w celu zapewnienia wystarczająco częstego kontaktu z tą formą terapii”. Badacze kontynuują prowadzenie analiz dostępnych danych, aby wskazać obiecujące obszary dla przyszłych badań. W międzyczasie wszystkie wytyczne i narzędzia projektu MooDFOOD są obecnie dostępne na stronie internetowej projektu.
Słowa kluczowe
MooDFOOD, otyłość, depresja, składniki odżywcze, terapia behawioralna, żywność, dieta, zdrowie psychiczne, masa ciała, suplementy, styl życia
