Europejski sposób spoglądania w gwiazdy
Unia Europejska zapaliła zielone światło dla dalszego wsparcia projektu RadioNet z Siódmego Programu Ramowego (7PR). Projekt RadioNet przyczynił się już do zbudowania społeczności astronomów radiowych w Europie (i poza Europą) - cel założony i osiągnięty w ramach finansowania z Szóstego Programu Ramowego (6PR). Dzięki kolejnym 10 mln EUR wsparcia finansowego z 7PR ten udany projekt stawia sobie teraz za cel wspólne wykorzystywanie obiektów i wymianę wiedzy ze światową społecznością astronomów. Projekt RadioNet otrzymał 12,4 mln EUR ze zintegrowanych inicjatyw infrastrukturalnych 6PR na realizację pięcioletniego planu połączenia w sieć wiodących, europejskich obserwatoriów radiowych (działających w zakresie częstotliwości od 10 MHz do 1 THz). Zgoda na dalsze finansowanie projektu przez kolejne trzy lata (od 2009 r. do 2011 r.) z programu Możliwości 7PR wskazuje na olbrzymie postępy poczynione przez konsorcjum w rozwoju europejskich (jak również globalnych) praktyk astronomii radiowej. "Astronomia radiowa polega na badaniu ciał niebieskich, które emitują fale radiowe" - powiedział profesor Michael Garrett, koordynator projektu RadioNet i dyrektor generalny Holenderskiego Instytutu Radioastronomii (ASTRON). Ciała niebieskie - wyjaśnia - obejmują gwiazdy, zwarte ciała (takie jak czarne dziury) i galaktyki, zwłaszcza te zdominowane przez supermasywne czarne dziury oraz takie, które tworzą gwiazdy. W ramach radioastronomii bada się również promieniowanie reliktowe, znane jako kosmiczne tło mikrofalowe, które jest kojarzone z Wielkim Wybuchem, czyli początkiem samego wszechświata Profesor Garrett zauważył, że "w ramach radioastronomii naukowcy mogą badać zjawiska astronomiczne często niewidoczne w innych zakresach elektromagnetycznego spektrum (na przykład w optycznym), gdzie pole widzenia może być znacznie przesłonięte przez pył". W 2009 r. projekt RadioNet objął 26 partnerów z 13 krajów, w tym z państw członkowskich UE oraz z Południowej Afryki, Korei Południowej i Stanów Zjednoczonych. Obok dalszego wspierania działań ukierunkowanych na współpracę obiektów radioastronomicznych w Europie (i poza jej granicami) oraz otwierania ścieżek dostępu do największych i najczulszych radioteleskopów w Europie, nowy trzyletni plan RadioNet obejmie wspólne działania w zakresie badań naukowych, szkolenia dla studentów i absolwentów oraz warsztaty wskazujące nowe, wyłaniające się obszary badań naukowych. "Chcemy zapewnić astronomom w jak najlepsze radioteleskopy, a dzięki wsparciu finansowemu z 7PR możemy zagwarantować, że wszystkie te obiekty będą wyposażone w supernowoczesne oprzyrządowanie astronomiczne (najnowsze obiekty dorównujące możliwościom, a nawet je przewyższające, podobnych teleskopów gdziekolwiek indziej na świecie). Chcemy, aby te obiekty były łatwo dostępne dla całej społeczności astronomów, zapewniając możliwości korzystania z teleskopu wyłącznie na podstawie osiągnięć, a nie lokalizacji czy narodowości - wyjaśnił profesor Garrett. Konsorcjum RadioNet zamierza organizować warsztaty naukowe i techniczne, w ramach których cała społeczność astronomów będzie mogła korzystać z wyników uzyskanych dzięki użyciu teleskopów. Zespół będzie również zaangażowany w działania związane z przyszłymi, dużymi projektami radiowymi, w tym z budową radioteleskopów kolejnej generacji: ALMA (Atacama Large Millimetre Array), który jest obecnie budowany w Chile oraz SKA (Square Kilometre Array). "SKA to globalny projekt, który znajduje się na liście przyszłych możliwości Europejskiego Forum Strategii ds. Infrastruktur Badawczych (ESFRI)" - powiedział profesor Garrett. "Ten teleskop zmieni nasz pogląd na wszechświat, umożliwiając zbadanie tak zwanych "ciemnych wieków", kiedy powstawały pierwsze gwiazdy i galaktyki - kilkaset milionów lat po Wielkim Wybuchu." Wsparcie finansowe dla projektu RadioNet pochodzi także od krajowych organów, które współfinansują swoje instytucje uczestniczące. Cele projektu RadioNet zyskały również szerokie poparcie europejskiej sieci VLBI (EVN).